Sek Sokha

  ស្ថាបនិក​ និងតំណាង​គណបក្ស​ប្រជាធិបតេយ្យ​មូលដ្ឋាន (គបម) ឈរ​បង្ហាញ​មុខ​ក្រោយការបោះឆ្នោត​នៅថ្ងៃទី០២ ខែសីហា ឆ្នាំ​២០១៥ នៅផ្ទះមួយនៅក្នុងខណ្ឌ​សែន សុខ រាជធានីភ្នំពេញ (រូបថត​ដោយ Hul Reaksmey/VOA Khmer)   រាជធានី​ភ្នំពេញ —  ស្ថាបនិក​បណ្តាញ​សង្គម​ដ៏​ល្បី​មួយ​បាន​ប្រកាស​បង្កើត​គណបក្ស​នយោបាយ​ថ្មី។ ក្រុម​ស្ថាបនិកបាននិយាយ​នៅក្នុងសេចក្តីប្រកាសមួយថា គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋាន មានគោលបំណងកាត់បន្ថយអំពើពុករលួយ និងបង្កើនយុត្តិធម៌សង្គម ។ លោក [សាម អ៊ីន] ថ្នាក់ដឹកនាំ​ ​និង​ជា​ស្ថាបនិកមួយរូបនៃ​​​បណ្តាញ​សង្គម​ខ្មែរ​ដើម្បី​ខ្មែរ​បាន​ប្រាប់វិទ្យុ​សំឡេង​សហរដ្ឋ​អាមេរិក ផ្សាយភាសាខ្មែរ នៅ​ក្នុង​សេចក្តី​ប្រកាស​កាល​ពី​ថ្ងៃ​អាទិត្យថា៖ គណបក្ស​នេះ​​ខុស​ពី (គណបក្សផ្សេង)​ ដោយ​អនុវត្ត​វិមជ្ឈការ​​​នៅ​​មូលដ្ឋាន ​។ លោក [សាម អ៊ីន] និងស្ថាបនិកគណបក្សផ្សេងទៀតនិយាយថា វិធីសាស្រ្តបែបនេះនឹងបង្កើត​នូវ “លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យពិតប្រាកដ” នៅក្នុងប្រទេសដែលនៅតែនិយម​​អំណាចមជ្ឈការ និងបុគ្គល ហើយដើរតាមគំរូនយោបាយដែលធ្វើបានតិចតួចចាប់តាំងពីកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីសឆ្នាំ១៩៩១ បានបង្កើតរដ្ឋកម្ពុជាទំនើប។ លោក [សាម អ៊ីន] មាននិយាយថា គណបក្ស...

លើកកម្ពស់សង្គមដែលមានសន្តិភាព និងប្រកបដោយបរិយាបន្ន ដើម្បីការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាព ផ្តល់​​នូវការទទួលបានយុត្តិធម៌សម្រាប់ប្រជាជនគ្រប់រូប និងកសាងស្ថាប័នដែលមានប្រសិទ្ធភាព គណនេយ្យភាព និងបរិយាប័ន្ននៅគ្រប់កម្រិត។ គោលដៅទី១៦ គឺអំពីការលើកកម្ពស់សង្គមប្រកបដោយសន្តិភាព និងបរិយាបន្ន ការផ្តល់សិទ្ធិទទួលបានយុត្តិធម៌សម្រាប់ទាំងអស់គ្នា និងការកសាងស្ថាប័នប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព គណនេយ្យភាព និងបរិយាបន្ននៅគ្រប់កម្រិតទាំងអស់។ ប្រជាជន នៅគ្រប់ទីកន្លែង រស់នៅដោយគ្មានការភ័យខ្លាចនូវអំពើហិង្សាគ្រប់ទម្រង់ និងមានសុវត្ថិភាពគ្រប់ពេលក្នុង​ជីវិតរបស់ពួកគាត់ មិនថា ជាតិសាសន៍ ជំនឿ ឬនិន្នាការផ្លូវភេទរបស់ពួកគេ។ ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ជម្លោះហិង្សាដែលកំពុងកើតមាន​ជា​បន្ត និងថ្មីៗ នៅជុំវិញពិភពលោកកំពុងធ្វើដំណើរប្រាសចាកមាគ៌ាសកលលោកឆ្ពោះ​ទៅកាន់សន្តិភាព និងប្រាសចាក​ពី​ការ​សម្រេចជោគជ័យ​នូវគោលដៅទី១៦នេះ​។ ជាការគួរឱ្យព្រួយបារម្ភណាស់ ដែលនៅឆ្នាំ២០២២ យើងបានឃើញជាក់ស្ដែង​នូវមរណភាព​ជនស៊ីវិលទាក់ទងនឹងជម្លោះ កើនឡើងច្រើនជាង​​៥០ភាគរយ ដែលនេះ​ជាលើកដំបូងចាប់តាំងពីប្រទេសនានា​បាន​អនុម័តរបៀបវារៈ​សម្រាប់សម្រេចគោលដៅនៅឆ្នាំ​២០៣០ - ដែលមរណភាពនេះ ភាគច្រើនដោយ​សារតែសង្គ្រា...

ស្ថិតក្នុងសម្ពាធ​នៃលោកាភិវឌ្ឍន៍ មនុស្សទូទាំងសាកលលោក ​​កំពុង​ប្រឈម​​មុខ​នឹង​បញ្ហានៃ​ការដណ្ដើម​ធនធានធម្មជាតិ ដើម្បីស្នងនូវការ​លូតលាស់ផ្នែកវត្ថុនិយម និងបរិភោគ​និយម ដែលជាកត្ដាមួយនាំមក​នូវវិបត្តិផ្នែកទស្សនគិត ​ឬជាដើមហេតុនៃការ​ខ្វែងគំនិងគ្នា​ ផ្នែក​សេដ្ឋកិច្ច នយោបាយ សង្គម។ ការ​ខ្វែងគំនិតនេះ នាំមកនូវផលប៉ះទង្គិចទាំងផ្នែករាងកាយ និងចិត្ត​វិញ្ញាណ ដែលយើង​អាច​និយាយក្នុងភាសាសន្ដិភាព​ថា “ហិង្សា”។ អំពើហិង្សាកើតឡើងរវាងប្រទេស និងប្រទេស ឬ​ប្រជាជន និងប្រជាជន ​ក្នុងសង្គមត្រូវរកវិធីដោះស្រាយរម្ងាប់អំពើទាំងនេះ ដើម្បីសន្ដិ ស្ងប់​សុខរបស់ប្រជាជន​។ បើជារឿង​ប៉ះពាល់ផ្នែកសន្ដិសុខរវាងប្រទេស គេត្រូវ​ការ​រក​ដំណោះ​​ស្រាយ​ដោយ​សន្ដិវិធី ដោយការចរចា និងធ្វើសន្ធិសញ្ញា​រវាងប្រទេស ដោយមានការទទួល​ស្គាល់​អំពី​ប្រទេស​ជាមិត្ត ឬ​សហគមន៍​លោក ដែលហៅឈ្មោះជាផ្លូវការថា “អង្គការសហប្រជាជាតិ” ឬ​អង្គការ​​នានា ដែលទទួលបន្ទុក ផ្នែកដំណោះស្រាយរកសន្ដិភាព ចំណែកជម្លោះរវាង​ប្រជាជន ​និងប្រជាជន គេត្រូវការរក​ដំណោះស្រាយ ឬសម្របសម្រួលគ្នា តែសម្រាប់បុគ្គលមួយ​ចំនួន ​ដែល​ត្រូវការ​សន្ដិភាព​យ៉ាងពិតប្រាកដ គេត្រូវការវិវេកខ្លួន ដោយផ្ដោតលើអារម្មណ៍មាន​សតិ ​ជាទី​តាំង...

គោលការណ៍ប្រជាធិបតេយ្យ៧ចំណុច ដែលមានចែងក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃ​ព្រះរាជាណាចក្រ​កម្ពុជា​៖ ១. អធិបតេយ្យ​ភាព​របស់ប្រជាពលរដ្ឋ (ប្រជាធិបតេយ្យ?)៖ រដ្ឋធម្មនុញ្ញចែងថា ប្រទេសកម្ពុជា ជាប្រទេស​រាជាធិបតេយ្យ​អាស្រ័យរដ្ឋធម្មនុញ្ញ​ដែលមានព្រះមហាក្សត្រជាព្រះប្រមុខរដ្ឋ ប៉ុន្តែអំណាចអធិបតេយ្យភាពជារបស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ។ ២. ប្រជាធិបតេយ្យ សេរី​ពហុបក្ស៖ រដ្ឋធម្មនុញ្ញផ្ដល់នូវប្រព័ន្ធពហុបក្ស និងធានាដល់គណបក្សនយោបាយនូវសិទ្ធិមាន និងធ្វើសកម្មភាពដោយសេរីក្នុងដែនដែលកំណត់ដោយច្បាប់។ ៣. ការបែងចែកអំណាច៖ រដ្ឋធម្មនុញ្ញអនុញ្ញាត​ឱ្យ​បង្កើតស្ថាប័នរបស់រដ្ឋាភិបាល បីដាច់ដោយឡែកពីគ្នា ប៉ុន្តែអាស្រ័យគ្នាទៅវិញទៅមកគឺ នីតិប្រតិបត្តិ នីតិបញ្ញត្តិ និងតុលាការ។ ៤. សិទ្ធិ និងសេរីភាពជាមូលដ្ឋាន៖ រដ្ឋធម្មនុញ្ញទទួលស្គាល់សិទ្ធិស៊ីវិល និងសិទ្ធិនយោបាយ រួមទាំងសេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិ ការជួបជុំ សមាគម និងសាសនា។ ៥. សមភាព និងភាព​មិនរើសអើង៖ រដ្ឋធម្មនុញ្ញហាមឃាត់ការរើសអើង និងធានានូវសមភាពចំពោះមុខច្បាប់ ដោយមិនគិតពីពូជសាសន៍ ពណ៌សម្បុរ ភេទ ភាសា ជំនឿសាសនា និន្នាការនយោបាយ ដើមកំណើត ស្ថានភាពសង្គម ទ្រព្យសម្បត្តិ ឬឋានៈផ្សេងទៀត។ ៦. ប្រព័ន្ធតុលាការឯករាជ្យ៖ រដ្ឋធ...

គោលការណ៍ ឬលក្ខណៈពិសេស ១០ចំណុច​របស់ បណ្ឌិត​ កែម​ ឡី ១. លោក កែម ឡី ត្រូវបាន​គេ​ឲ្យ​តម្លៃ​ខ្ពស់ ចំពោះ​ភាពក្លាហាន​របស់លោក​។ ពលរដ្ឋ​ខ្មែរ និង​អ្នកសារព័ត៌មាន តែងតែ​ចាត់ទុក លោក កែម ឡី ជា​អ្នក​និយាយ​រិះគន់​មិន​សំចៃមាត់ ចំពោះ​ចំណុច​អវិជ្ជមាន​របស់​រដ្ឋាភិបាល និង​គណបក្សប្រឆាំង​។ ក្រៅពី​ការរិះគន់ លោក កែម ឡី តែងតែ​ផ្តល់​ដំណោះស្រាយ​តាមបែប​វិទ្យាសាស្ត្រ និង​បែប​តក្ក​វិទ្យា​( Logical)​ ។ លើសពីនេះ បើទោះបីជា លោក កែម ឡី ធ្លា​ប់រង​ការគំរាមកំហែង​ដល់​អាយុជីវិត​ក៏ដោយ តែ​បុរស​មាឌ​ដំបង និង​សម្បុរ​ស្រអែម​រូបនេះ មិនដែល​ផ្លាស់ប្តូរ​មនសិការ និង​ការងារ​របស់ខ្លួន​ឡើយ​។ ២. លោក កែម ឡី បាន​លះបង់​យ៉ាងច្រើន ដើម្បី​បុព្វហេតុ​សិទ្ធិមនុស្ស និង​សេរីភាព​នៃ​ការបញ្ចេញមតិ​។ លោក កែម ឡី សុខចិត្ត​លះបង់​ជីវិត ចោល​ប្រពន្ធ និង​កូន​ជាទី​ស្រឡាញ់​របស់លោក ដើម្បី​ធ្វើ​ការងារ​ស្រាវជ្រាវ​ជា​ប្រយោជន៍​ដល់​ពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​។ មុន​ទទួលមរណភាព លោក កែម ឡី បាន​បង្កើត​យុទ្ធនាការ​ « ១០០​រាត្រី​ »​ ។ ១០០​រាត្រី គឺជា​សកម្មភាព​របស់​លោក ក្នុងការ​រស់នៅ​ជាមួយ​ប្រជាពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​ចំនួន​១០០​ខ្នង​ផ្ទះ ដើម្បី​ស្រាវជ្រាវ​ពី​បញ្ហា​របស់​ពលរដ្ឋ និង​ចងក្រង​ជា​ឯកសារ ទុក...

កំណែទម្រង់ប្រព័ន្ធតុលាការនៅកម្ពុជាមានសារសំខាន់ណាស់សម្រាប់ការលើកកម្ពស់នីតិរដ្ឋ និងការការពារសិទ្ធិមនុស្ស នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ ខាងក្រោមនេះ​ ជា​ចំណុច​សំខាន់​ៗ​ខ្លះ​ដែល​អាចលើកយកមក​ដោះស្រាយ​ដើម្បី​នាំ​មក​នូវ​កំណែទម្រង់​ដ៏​មាន​អត្ថន័យ៖ ១. ឯករាជ្យភាព​ និងភាពមិនលម្អៀង​៖ ការធានានូវឯករាជ្យភាព និងភាព​មិនលម្អៀងរបស់​ស្ថាប័នតុលាការ​គឺជារឿងចាំបាច់។ ដាក់ចេញនូវការ​អនុវត្តវិធានការដើម្បីការពារចៅក្រមពីការជ្រៀតជ្រែកផ្នែកនយោបាយ និងការប្រើ​ឥទ្ធិពល ដើម្បី​ផ្ដល់ឱកាស​ឱ្យ​ចៅ​ក្រម​​ធ្វើការ និង​​ធ្វើសេចក្ដី​សម្រេចចិត្តដោយផ្អែកទៅលើច្បាប់ និងភស្តុតាងដែលបានដាក់ជូនចៅក្រម ( https://cacj-ajp.org/cambodia/judiciary/overview- of-cambodian-judiciary/ ) ។​ ២. តម្លាភាព និងគណនេយ្យភាព៖ ការលើកកម្ពស់តម្លាភាព និងគណនេយ្យភាពក្នុងប្រព័ន្ធតុលាការមានសារសំខាន់ណាស់។ អាចសម្រេចបែបនេះ​បាន ដោយការលើកកម្ពស់ដំណើរការ​ជំនុំ​ជម្រះក្ដី​ដោយបើកចំហ និង​ជាសាធារណៈ ដោយមានគោលការណ៍ណែនាំច្បាស់លាស់សម្រាប់ការប្រព្រឹត្តិរបស់តុលាការ និងការបង្កើតយន្តការសម្រាប់ដោះស្រាយបណ្តឹងជំទាស់នឹងចៅក្រម ( https://cacj-ajp.org/cambodia/judiciary/overview-of- កម្ពុជា-តុលាកា...

មានវិធីដែលបងប្អូន យុវជន ឬពលរដ្ឋសកម្មម្នាក់ៗ អាច ​ ចូល ​ រួម ​ ចំណែក ​ ក្នុង ​ ការ ​ លើក ​ កម្ពស់ ​ និងធ្វើឱ្យមាន​ យុត្តិធម៌ ​ សង្គម ​ នៅ ​ ក្នុង ​ សហគមន៍មូលដ្ឋាន ដូចខាងក្រោម។  ស្វ័យអប់រំ៖ ប្រើពេលដើម្បីស្វែងយល់អំពីភាពអយុត្តិធម៌សង្គមដែលប៉ះពាល់ខ្លាំង ដល់ ​ សហគមន៍ ​ របស់ ​ លោក ​ អ្នក ​ ។ អានសៀវភៅ អត្ថបទ និងស្តាប់ទស្សនៈពីក្រុមប្រជាពលរដ្ឋដែលទន់ខ្សោយ ក្រីក្រ និងខ្វះខាត។ ពង្រីក ​ ការ ​ យល់ដឹងកាន់តែស៊ីជម្រៅអំពីវិសមភាពជាប្រព័ន្ធ។ ផ្សព្វផ្សាយភាពអយុត្តិធម៌របស់ក្រុមពលរដ្ឋទន់ខ្សោយ ក្រីក្រ និងខ្វះខាត៖ ប្រើវេទិការបស់លោកអ្នក មិន ​ ថា ​ ប្រព័ន្ធ ​ ផ្សព្វផ្សាយសង្គម ព្រឹត្តិការណ៍សហគមន៍ ឬការសន្ទនា ដើម្បីផ្សព្វផ្សាយឱ្យកាន់តែឮទូលំទូលាយ នូវ ភាពអយុត្តិធម៌ ដែលសហគមន៍ ប្រឈមនឹងការរើសអើង និងការគៀបសង្កត់នានា។ សកម្មបង្កើតឱកាស សម្រាប់ក្រុម ដែលខ្វះតំណាងដើម្បីចែករំលែករឿងដែលកើតឡើង។ គាំទ្រអង្គការក្នុងស្រុក៖ ស្រាវជ្រាវ និងចូលរួមជាមួយអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល និង សង្គមស៊ីវិល ដែល ​ មាន ​ មូលដ្ឋាន ឬស្នាក់ការនៅក្នុងសហគមន៍ ជាមួយ ក្រុមតស៊ូមតិ ឬ ក្រុមដែលខំប្រឹងប្រែងជួយក្រុម ដែល ​ កំពុង ​ ធ្វើ ​ ការ ​​ លើភាពអយុត្តិធម៌សង្គ...

តើ​កម្ពុជាប្រឈមមុខនឹងបញ្ហាបរិស្ថាន អ្វីខ្លះ? ខាងក្រោមនេះគឺជាបញ្ហា​ធំៗ ដែលកម្ពុជាកំពុងប្រឈម "ការខិតខំប្រឹងប្រែង ក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមធំៗ​ដូចខាង​ក្រោមនេះ មានសារៈសំខាន់ណាស់ ដែលរដ្ឋភិបាល​ត្រូវ​​បំពេញ ដើម្បីការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាព និងសុខភាពបរិស្ថាន។" ការ​រិចរិល​ដី៖ ​ការ​រិចរិល​ដី​ដោយ​សារ​ការ​កាប់​បំផ្លាញ​ព្រៃ​ឈើ សំណឹក​ដី និង​ការ​ប្រើ​ប្រាស់​ដី​មិន​មាន​និរន្តរភាព។ ការថយចុះនៃជីវចម្រុះ៖ ជីវចម្រុះដ៏សម្បូរបែបរបស់ប្រទេសកម្ពុជា ប្រឈម​ការគំរាមកំហែងដោយការបាត់បង់ទីជម្រក ការជួញដូរសត្វព្រៃខុសច្បាប់ និងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ។ ការរិចរិលនៃធនធានជលផលក្នុងទឹក៖ ការនេសាទហួសកម្រិត ការបំពុល និងការបំផ្លិចបំផ្លាញជម្រក ប៉ះពាល់ដល់ប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ីទឹកសាប។ ការគ្រប់គ្រងធនធានឆ្នេរ និងសមុទ្រ៖ តំបន់ឆ្នេរទទួលរងការបំពុល សំណឹកឆ្នេរ និងការអនុវត្តការនេសាទដែលគ្មាននិរន្តរភាព។ ការគ្រប់គ្រងកាកសំណល់៖ នៅតែ​ជាបញ្ហាធំពាក់ព័ន្ធ​នឹង ការចោលកាកសំណល់ និងការគ្រប់គ្រងកាកសំណល់​ មិនបានល្អ​ត្រឹមត្រូវ​។ បន្ថែមពីលើនេះ ប្រទេសកម្ពុជាកំពុងរងផលប៉ះពាល់យ៉ាងខ្លាំងពីការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ ដែលនាំឱ្យកើតមានគ្រោះរាំងស្ងួត និងទឹកជំនន់ញឹកញាប...

អំពើ​ពុក​រលួយ​ដែលមានស្ទើរគ្រប់​ទីកន្លែង ពីលើដល់ក្រោម ធ្វើឱ្យមានផលវិបាកធ្ងន់ធ្ងរ​ចំពោះសង្គម។ ខាងក្រោមនេះ​ជា​ផលវិបាកធំៗ ដែលកើតមាន​ជាទូទៅ៖​ ផលប៉ះពាល់សេដ្ឋកិច្ច៖ ការវិនិយោគបរទេស និងក្នុងស្រុកថយចុះ ដោយសារខ្វះទំនុកចិត្ត និងស្ថិរភាព ការបែងចែកធនធានសាធារណៈ និងមូលនិធិមិនចំទិសដៅសម្រាប់​សេវាសាធារណៈសំខាន់ៗ ថ្លៃដើមនៃការធ្វើអាជីវកម្មកើនឡើងដោយសារអំពើស៊ីសំណូក សូកប៉ាន់ និងបែបបទ​មិនល្អ ការខ្ទប់​សេដ្ឋកិច្ច និងការអភិវឌ្ឍ ឥទ្ធិពលនយោបាយ៖ ធ្វើឱ្យបាត់ទំនុក​ចិត្ត​សាធារណៈ​លើ​ស្ថាប័ន​រដ្ឋាភិបាល និង​នីតិរដ្ឋ ធ្វើឱ្យ​ចុះខ្សោយនៃបទដ្ឋានប្រជាធិបតេយ្យ និងគណនេយ្យភាព ធ្វើឱ្យមាន​ការប្រមូលផ្តុំអំណាចនៅក្នុងដៃរបស់ក្រុមសម្ពន្ធជនពុករលួយ ​រាំងខ្ទប់​​គណបក្ស​ប្រឆាំង​នយោបាយ ជាពិសេស​បក្សក្រៅរដ្ឋាភិបាល និង​សង្គម​ស៊ីវិល ផលប៉ះពាល់សង្គម៖ ធ្វើឱ្យមានវិសមភាពកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរ នៅពេលដែលមន្ត្រីពុករលួយប្រើ ឬបង្វែរធនធានសាធារណៈខុសទិសដៅ ថយចុះលទ្ធភាពទទួលបានសេវាសាធារណៈប្រកបដោយគុណភាព ដូចជា ការថែទាំសុខភាព និងការអប់រំ បំផ្លិច​បំផ្លាញគុណធម៌ការងារ​ និងឱកាសការងារស្មើគ្នា បំបែកភាពល្អូកល្អើន ស្អិតរមួត និងសាមគ្គីភាព​ក្នុងសង្គម និងការចូលរួមការងារសង្គម​រប...

ប្រជាធិបតេយ្យ គឺជាប្រព័ន្ធនយោបាយមួយដែលអំណាចស្ថិតនៅក្នុងកណ្ដាប់ដៃ​របស់ប្រជាពលរដ្ឋ (រដ្ឋធម្មនុញ្ញ មាត្រា​៥១ថ្មី)។ ប្រព័ន្ធប្រជាធិបតេយ្យ អនុញ្ញាតឱ្យ​ប្រជាពលរដ្ឋ ចូលរួមក្នុងដំណើរការនៃ​ការ​សម្រេចចិត្ត និងនិយាយ ឬ​បញ្ចេញមតិ​ ​​អំពីការគ្រប់គ្រងប្រទេសរបស់ខ្លួន​។ ជាធម្មតា​ ប្រជាធិបតេយ្យ ត្រូវបានចាត់ទុកថាជាមូលដ្ឋានគ្រឹះនៃសង្គមទំនើប ដែលផ្តល់តម្លៃលើ សិទ្ធិ សេរីភាព និងសមភាព របស់ប្រជាពលរដ្ឋគ្រប់រូប​។ នៅក្នុងប្រព័ន្ធប្រជាធិបតេយ្យ ប្រជាពលរដ្ឋ បោះឆ្នោត​ជ្រើសរើស​តំណាង (តំណាងរាស្ត្រ និង​ក្រុមប្រឹក្សាឃុំ​សង្កាត់)។ តំណាងរាស្ត្រ ឬ​ក្រុមប្រឹក្សា​ឃុំសង្កាត់ ត្រូវធ្វើការ​ជំនួស​​ប្រជាពលរដ្ឋ​ម្ចាស់អំណាច ក្នុងការបង្កើត ឬតាក់តែង​ច្បាប់ និងគោលនយោបាយផ្សេងៗ​ជាប្រយោជន៍សង្គម​ជាតិ។ តំណាងរាស្ត្រ និងក្រុមប្រឹក្សា​ឃុំសង្កាត់ ទាំងនេះត្រូវទទួលខុសត្រូវចំពោះប្រជា​ពលរដ្ឋ ហើយត្រូវ​ប្រជាពលរដ្ឋ​ បោះឆ្នោតទម្លាក់ប្រសិនបើ ​តំណាងរាស្ត្រ​ និងក្រុមប្រឹក្សា​ឃុំសង្កាត់ទាំងនេះ មិនទទួលខុសត្រូវចំពោះការងារ ​ឬ​​សកម្មភាពរបស់ខ្លួន តាមរយៈការបោះឆ្នោតទៀងទាត់​៥ឆ្នាំម្ដង​​។ លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ក៏មានន័យថា ការការពារ សិទ្ធិ និងសេរីភាព របស់​ប្រជាពលរដ្ឋ​ម...

ការលើកកម្ពស់​ការអនុវត្ត​ ប្រជាធិបតេយ្យផ្ទៃក្នុងបក្ស គឺជាកត្តាសំខាន់សម្រាប់ដំណើរការ និងការរីកចម្រើនរបស់គណបក្ស។ ខាងក្រោម​នេះ​ជា ទស្សនៈខ្លះ​ដែល​អាចជាការចូល​រួម​ចំណែក​ដល់​ ការអនុវត្តប្រជាធិបតេយ្យផ្ទៃ​ក្នុង​បក្ស​ឱ្យបានល្អ​៖ ១. ការសម្រេចចិត្តប្រកបដោយតម្លាភាព៖ លើកកម្ពស់តម្លាភាពក្នុងដំណើរការនៃការ​ធ្វើសេចក្តីសម្រេចចិត្ត​នៅ​ក្នុង​បក្ស​។ ប្រាកដណាស់ថា សមាជិកគណបក្ស​ត្រូវ​តែ​មានសិទ្ធិទទួលបានព័ត៌មានអំពីគោលនយោបាយ យុទ្ធសាស្ត្រ និងនីតិវិធីនៃការសម្រេចចិត្តរបស់គណបក្ស។ លើកទឹកចិត្តឱ្យមានការពិភាក្សា និងការពិភាក្សាលើបញ្ហាសំខាន់ៗរបស់គណបក្សដោយបើកចំហ។ ២. ការចូលរួមយ៉ាងសកម្ម៖ ជំរុញវប្បធម៌នៃការចូលរួមយ៉ាងសកម្មក្នុងចំណោមសមាជិកបក្ស។ លើកទឹកចិត្ត ​សកម្មជនឱ្យចូលរួមក្នុងសកម្មភាពគណបក្ស រួមចំណែកជាគំនិត និងចូលរួមក្នុងដំណើរការ​នៃការសម្រេចចិត្ត។ ការចូលរួមបែបនេះ អាចត្រូវបានសម្របសម្រួលតាមរយៈកិច្ចប្រជុំទៀងទាត់ សិក្ខាសាលា និងវេទិកាដែលសមាជិកអាចបញ្ចេញមតិ និងផ្តល់មតិកែលម្អ។ ៣. ការបោះឆ្នោតផ្ទៃក្នុងបក្ស៖ រៀបចំការបោះឆ្នោតផ្ទៃក្នុងបក្ស​ឱ្យបានទៀងទាត់ និងយុត្តិធម៌ក្នុងបក្ស ដើម្បីជ្រើសរើសមេដឹកនាំ និងប្រតិភូ​តំណាង។ ពិតប្រាកដណាស់​ថា...