កម្ពុជាចាំបាច់ត្រូវធ្វើកំណែទម្រង់ប្រព័ន្ធតុលាការ

កំណែទម្រង់ប្រព័ន្ធតុលាការនៅកម្ពុជាមានសារសំខាន់ណាស់សម្រាប់ការលើកកម្ពស់នីតិរដ្ឋ និងការការពារសិទ្ធិមនុស្ស នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ ខាងក្រោមនេះ​ ជា​ចំណុច​សំខាន់​ៗ​ខ្លះ​ដែល​អាចលើកយកមក​ដោះស្រាយ​ដើម្បី​នាំ​មក​នូវ​កំណែទម្រង់​ដ៏​មាន​អត្ថន័យ៖

១. ឯករាជ្យភាព​ និងភាពមិនលម្អៀង​៖ ការធានានូវឯករាជ្យភាព និងភាព​មិនលម្អៀងរបស់​ស្ថាប័នតុលាការ​គឺជារឿងចាំបាច់។ ដាក់ចេញនូវការ​អនុវត្តវិធានការដើម្បីការពារចៅក្រមពីការជ្រៀតជ្រែកផ្នែកនយោបាយ និងការប្រើ​ឥទ្ធិពល ដើម្បី​ផ្ដល់ឱកាស​ឱ្យ​ចៅ​ក្រម​​ធ្វើការ និង​​ធ្វើសេចក្ដី​សម្រេចចិត្តដោយផ្អែកទៅលើច្បាប់ និងភស្តុតាងដែលបានដាក់ជូនចៅក្រម (https://cacj-ajp.org/cambodia/judiciary/overview- of-cambodian-judiciary/)។​

២. តម្លាភាព និងគណនេយ្យភាព៖ ការលើកកម្ពស់តម្លាភាព និងគណនេយ្យភាពក្នុងប្រព័ន្ធតុលាការមានសារសំខាន់ណាស់។ អាចសម្រេចបែបនេះ​បាន ដោយការលើកកម្ពស់ដំណើរការ​ជំនុំ​ជម្រះក្ដី​ដោយបើកចំហ និង​ជាសាធារណៈ ដោយមានគោលការណ៍ណែនាំច្បាស់លាស់សម្រាប់ការប្រព្រឹត្តិរបស់តុលាការ និងការបង្កើតយន្តការសម្រាប់ដោះស្រាយបណ្តឹងជំទាស់នឹងចៅក្រម (https://cacj-ajp.org/cambodia/judiciary/overview-of-កម្ពុជា-តុលាការ/)។

៣. ការបណ្តុះបណ្តាល និងការកសាងសមត្ថភាព៖ ការវិនិយោគលើកម្មវិធីបណ្តុះបណ្តាលដ៏ទូលំទូលាយសម្រាប់ចៅក្រម ព្រះរាជអាជ្ញា និងបុគ្គលិកតុលាការ មានសារសំខាន់ណាស់ ដើម្បីបង្កើន​ទាំង​ចំណេះដឹង និងជំនាញរបស់ពួកគាត់​។ កម្មវិធីបណ្ដុះបណ្ដាលនេះ រួមបញ្ចូលទាំង​ ការបណ្តុះបណ្តាលស្តីពីសិទ្ធិមនុស្ស បទដ្ឋានច្បាប់​អន្តរជាតិ ការគ្រប់គ្រងសំណុំរឿង និងការទាញហេតុផលផ្លូវ​ច្បាប់​ (https://cchrcambodia.org/en/projects/judicial-and-legislative-reform/)។

៤. សិទ្ធិទទួលបានយុត្តិធម៌៖ ការធានាឱ្យមានសិទ្ធិទទួលបានយុត្តិធម៌ស្មើៗគ្នាសម្រាប់បុគ្គល ឬប្រជាពលរដ្ឋ​គ្រប់រូប ដោយមិនគិត​អំពីស្ថានភាពសេដ្ឋកិច្ចសង្គមរបស់ពួកគាត់​ គឺជារឿងសំខាន់។ អាចសម្រេចបែបនេះ​បាន ដោយការកែលម្អ ឬ​ធ្វើឱ្យល្អនូវសេវាជំនួយផ្នែកច្បាប់ ការលើកកម្ពស់នូវយន្តការដោះស្រាយវិវាទ​ក្រៅប្រព័ន្ធ​ និងការបង្កើនលទ្ធភាព​នៃ​​ការផ្សព្វផ្សាយ​ព័ត៌មាន និងធនធានផ្លូវច្បាប់ ដល់ប្រជាពលរដ្ឋ​(https://cchrcambodia.org/en/projects/judicial-and-legislative-reform)។

៥. កំណែទម្រង់នីតិបញ្ញត្តិ៖ ការពិនិត្យឡើងវិញ និងការធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពច្បាប់ដែលមានស្រាប់ ដើម្បីតម្រូវ​ច្បាប់ដែលមានស្រាប់នោះឱ្យត្រូវ​នឹង​បទដ្ឋាន​ច្បាប់​សិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ ជាការចាំបាច់។ កំណែនទម្រង់​នេះ រួមបញ្ចូលទាំងច្បាប់​ពាក់ព័ន្ធ​នឹងនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ នីតិវិធីរដ្ឋប្បវេណី សិទ្ធិការងារ និងបទប្បញ្ញត្តិពាណិជ្ជកម្ម​​ (https://cchrcambodia.org/en/projects/judicial-and-legislative-reform/)។

៦. ការត្រួតពិនិត្យប្រព័ន្ធតុលាការ៖ ការបង្កើតយន្តការដ៏មានប្រសិទ្ធភាពសម្រាប់ការត្រួតពិនិត្យតុលាការ អាចជួយរក្សាបាននូវសុចរិតភាពនៃប្រព័ន្ធតុលាការ ដែលអាចពាក់ព័ន្ធនឹងការបង្កើតក្រុមប្រឹក្សាតុលាការ ឬគណៈ​កម្មា​ការ ឯករាជ្យ ដើម្បីតាមដានការអនុវត្តរបស់តុលាការ ធ្វើការស៊ើបអង្កេត និងដាក់វិធានការវិន័យនៅពេលចាំបាច់ (https://cacj-ajp.org/cambodia/judiciary/overview-of-cambodian-តុលាការ/)។

៧. កិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយសង្គមស៊ីវិល៖ ការអនុញ្ញាត​ឱ្យមានការ​ចូលរួមពីអង្គការសង្គមស៊ីវិល និងអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្សក្នុងដំណើរការកំណែទម្រង់អាចផ្តល់នូវគំនិត និងទស្សនៈ​ប្រកបដោយគុណតម្លៃ។ កិច្ចសហការជាមួយភាគី​ពាក់ព័ន្ធទាំងនេះអាចជួយកំណត់បណ្ដា​ផ្នែកនានាសម្រាប់ការកែលម្អ និងធានាថា កំណែទម្រង់នេះ​ឆ្លើយតប នឹងតម្រូវការរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ (https://cltc.law/justiceincambodia/​)។

ប្រភព​ឯកសារពិគ្រោះ និងស្វែង​យល់​បន្ថែម៖​

១. ទិដ្ឋភាពទូទៅនៃតុលាការកម្ពុជា - CACJ៖ https://cacj-ajp.org/cambodia/judiciary/overview-of-cambodian-judiciary/

២. មជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា (CCHR)៖ https://cchrcambodia.org/en/projects/judicial-and-legislative-reform/

៣. From the Frontlines of Justice in Cambodia: Reflect, Rethink and Reinvest. - មជ្ឈមណ្ឌលសម្រាប់ការផ្លាស់ប្តូរច្បាប់ និងការផ្លាស់ប្តូរ៖ https://cltc.law/justiceincambodia/