សម្បទានដីសេដ្ឋកិច្ច៖ ឈ្វេងយល់​អំពី គុណវិបត្តិ និងគុណសម្បត្តិ​

សម្បទានដីសេដ្ឋកិច្ច នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា សំដៅលើការជួលដី​សាធារណៈរបស់រដ្ឋ (ដីរបស់ប្រជារាស្ត្រខ្មែរ) ឬ​ដីដែលកាន់កាប់​គ្រប់គ្រងដោយរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ដែលគ្រប់គ្រងប្រើប្រាស់ដោយបក្សកាន់អំណាច គឺជួលឲ្យទៅក្រុមហ៊ុនឯកជន សម្រាប់គោលបំណងកសិកម្ម កសិឧស្សាហកម្ម ឬនិស្សារណកម្ម​។ សម្បទានដីសេដ្ឋកិច្ច បានក្លាយជាប្រធានបទមួយពោរពេញដោយភាពចម្រូងចម្រាស និងការជជែកវែកញែកមិនដាច់ស្រេច ដោយសារតែផលប៉ះពាល់សង្គម បរិស្ថាន និងសេដ្ឋកិច្ច ពី​សម្បទានសេដ្ឋកិច្ចទាំងនេះ។ ខាងក្រោមនេះគឺជា គុណវិបត្តិ  និងគុណសម្បត្តិ ដែលទាក់ទងនឹងសម្បទានដីសេដ្ឋកិច្ច៖

គុណវិបត្តិ៖

១. ការទន្ទ្រានយកដី និងការផ្លាស់ទីលំនៅ៖ ការរិះគន់​ចំៗ​អំពី សម្បទានដីសេដ្ឋកិច្ច (ELCs) គឺបញ្ហា​នៃ​ការទន្ទ្រានដី និងការបណ្តេញប្រជារាស្ត្រ​​ចេញពីសហគមន៍ដែលរស់នៅទីនោះ។ ក្នុងករណីខ្លះ សម្បទានដីសេដ្ឋកិច្ច បាន​ធ្វើ​ឱ្យ​ ប្រជារាស្ត្រ ដែលជា​ជនជាតិដើមភាគតិច កសិករ និងក្រុមដែលងាយរង​គ្រោះ​ផ្សេងៗ​ទៀត​ បាត់បង់ដីធ្លី បាត់បង់ការងារ និងជីវភាពរស់នៅ។

២. ការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើ និងផលប៉ះពាល់បរិស្ថាន៖ សម្បទានដីសេដ្ឋកិច្ច ច្រើនតែ​ពាក់ព័ន្ធ​​នឹងការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើ ការបំផ្លិចបំផ្លាញជម្រកសត្វព្រៃ​ និងការបាត់បង់ជីវចម្រុះ។ ការឈូសឆាយដីសម្រាប់កសិកម្ម ឬសកម្មភាពទាញយកប្រយោជន៍អាចបណ្ដាលឱ្យ​មាន​​ការរិចរិលបរិស្ថាន និងមានផលវិបាករយៈពេលវែងសម្រាប់ប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ី​។

៣. កង្វះតម្លាភាព និងគណនេយ្យភាព៖ មានការព្រួយបារម្ភអំពីកង្វះតម្លាភាព និងគណនេយ្យភាពក្នុងដំណើរការផ្តល់ និងគ្រប់គ្រងសម្បទានដីសេដ្ឋកិច្ច។ ក្រុមអ្នករិះគន់​អះអាងថា អំពើពុករលួយ អភិបាលកិច្ចខ្សោយ និងការចូលរួមពីសាធារណជន​មានកម្រិត នាំឱ្យមានភាពមិនប្រក្រតី និងលទ្ធផលអវិជ្ជមាន។

៤. បញ្ហាសង្គម និងសិទ្ធិមនុស្ស៖ សម្បទានដីសេដ្ឋកិច្ច ធ្វើឱ្យមានកង្វល់កាន់តែខ្លាំង​ទាក់ទងនឹងការរំលោភសិទ្ធិការងារ ប្រាក់ឈ្នួលទាប លក្ខខណ្ឌការងារមិនល្អ និងការទទួលបានសេវាសង្គមមានកម្រិតសម្រាប់កម្មករនិយោជិតដែលជួលដោយសម្បទានិក​។
សំណួរ៖ តើលោកអ្នក មើលឃើញបញ្ហា ឬគុណវិបត្តិ​អ្វីទៀត?​

គុណសម្បត្តិ៖

១. ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច៖ សម្បទានដីសេដ្ឋកិច្ចមានសក្តានុពលក្នុងការទាក់ទាញការវិនិយោគក្នុងស្រុក និងបរទេស ជំរុញកំណើនកសិកម្ម និងរួមចំណែកដល់ការអភិវឌ្ឍ​សេដ្ឋកិច្ចដោយបង្កើតឱកាសការងារ និងបង្កើនប្រាក់ចំណូលពីការ​នាំចេញ។

២. ការអភិវឌ្ឍហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ៖ ក្រុមហ៊ុនដែលប្រតិបត្តិការ ក្នុងគម្រោងសម្បទានដីសេដ្ឋកិច្ច (ELCs) តែងតែតម្រូវឱ្យវិនិយោគលើការអភិវឌ្ឍហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធដូចជាផ្លូវថ្នល់ ប្រព័ន្ធធារាសាស្ត្រ និងកន្លែងកែច្នៃ ដែលអាចធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធទូទៅនៅក្នុងតំបន់​ដែល​អនុវត្ត​គម្រោងសម្បទានដីសេដ្ឋកិច្ច​។

៣. ការផ្ទេរបច្ចេកវិទ្យា និងការចែករំលែកចំណេះដឹង៖ ក្រុមហ៊ុនដែលមានជំនាញក្នុងវិស័យកសិកម្ម ឬការអនុវត្តកសិឧស្សាហកម្ម​អាចផ្ទេរបច្ចេកវិទ្យា និងចំណេះដឹងកម្រិតខ្ពស់ដល់សហគមន៍មូលដ្ឋាន ជួយលើកកម្ពស់ផលិតភាព និងបច្ចេកទេសកសិកម្ម។

គួរកត់សំគាល់ថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានចាត់វិធានការមួយចំនួន ដើម្បីដោះស្រាយផលប៉ះពាល់អវិជ្ជមានដោយសារ​​គម្រោង​សម្បទានដី​សេដ្ឋកិច្ច។ ក្នុងប៉ុន្មានឆ្នាំថ្មីៗនេះ មានកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងក្នុងការ​ពិនិត្យ និងលុបចោលសម្បទានដីសេដ្ឋកិច្ច​មួយចំនួន ការ​បង្កើតកម្មវិធីផ្តល់ប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដីធ្លី និងពង្រឹងបទប្បញ្ញត្តិដើម្បីការពារសិទ្ធិរបស់សហគមន៍ដែលរងផលប៉ះពាល់។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ប្រសិទ្ធភាពនៃវិធានការក្នុងការកាត់បន្ថយផលប៉ះពាល់អវិជ្ជមានទាំងនេះ នៅតែ​ជាប្រធានបទនៃការជជែកដេញដោលបន្តរហូតដល់បច្ចុប្បន្ន​។