ធ្វើដូចម្ដេច​ទើបប្រជាពលរដ្ឋ​អាច ស្ដារ​ប្រជាធិបតេយ្យ សេរី ពហុបក្ស ឱ្យស្របរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ឡើងវិញ?

តើការអនុវត្ត​របប​អត្តាធិបតេយ្យ ផ្ទុយ​នឹង​រដ្ឋ​ធម្មនុញ្ញ​នៃ​ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ឬទេ? បើចម្លើយថា ផ្ទុយ សូមអានបន្ត។ ប៉ុន្តែ ប្រសិនបើ ចម្លើយថា មិនផ្ទុយទេ សូមកុំអានបន្ត។  

ការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងរបប​អត្តាធិបតេយ្យ ទាមទារឱ្យមាន សកម្មភាពរួមគ្នាជា​យុទ្ធសាស្ត្រ អត់ធ្មត់ និងកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរួម។ ខាងក្រោម​នេះ​ជា​យោបល់ និង​មេរៀន​ខ្លះ ​ដែល​អាច​មាន​ប្រយោជន៍​ក្នុង​ការតស៊ូ ​និង​ការ​ប្រឆាំង​នឹង​របបអត្តាធិបតេយ្យ៖

១. ពង្រឹងសង្គមស៊ីវិល៖ អង្គការសង្គមស៊ីវិលដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការលើកកម្ពស់​លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ​ និងសិទ្ធិមនុស្ស។ គាំទ្រ និងផ្តល់អំណាចដល់ក្រុមសង្គមស៊ីវិល រួមទាំងអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្ស សកម្មជន និងអង្គការប្រចាំ​មូលដ្ឋាន។ លើកទឹកចិត្តឱ្យមានការចូលរួម​ពីក្រុមទាំង​នេះ ផ្តល់ធនធាន និងការពារសេរីភាពក្នុងការបង្កើតសមាគមរបស់សង្គម​នេះ​។

២. កសាង​សម្ពន្ធភាព និងកិច្ចសហការ៖ បង្កើតសម្ពន្ធភាព និងកិច្ចសហការ ជាមួយបុគ្គល អង្គការ និងគណបក្សនយោបាយដែលមានគំនិតដូចគ្នា ដែលមានការប្តេជ្ញាចិត្តរួមគ្នា​ចំពោះគោលការណ៍ប្រជាធិបតេយ្យ​។ សហការ និងសម្របសម្រួលកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងដើម្បីបង្កើនឥទ្ធិពល​​​របស់អ្នក​ប្រជាធិបតេយ្យ​ ចែករំលែកធនធាន និងលើកកម្ពស់រណសិរ្សរួបរួមប្រឆាំងនឹងរបប​អត្តាធិបតេយ្យ។

៣. លើកកម្ពស់ការអប់រំ និងការយល់ដឹងរបស់ពលរដ្ឋ៖ អប់រំ និងលើកកម្ពស់ការយល់ដឹងដល់ប្រជាពលរដ្ឋអំពីសារៈសំខាន់នៃតម្លៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ សិទ្ធិមនុស្ស និងគ្រោះថ្នាក់នៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។ ជំរុញការគិតត្រិះរិះ បង្កើន​ចំណេះដឹងផ្នែកប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ និងលើកកម្ពស់​សមត្ថភាពក្នុងការស្វែងយល់អំពីព័ត៌មាន​មិនពិត​ ឬការផ្សព្វផ្សាយកាឡៃ។ ចូលរួមក្នុងយុទ្ធនាការសាធារណៈ សិក្ខាសាលា និងការសន្ទនាសហគមន៍ ដើម្បីប្រមូលការគាំទ្រសម្រាប់ឧត្តមគតិប្រជាធិបតេយ្យ​។

៤. ប្រើប្រាស់ឧបករណ៍ឌីជីថល និងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយសង្គម៖ ប្រើប្រាស់ឧបករណ៍ឌីជីថល និងវេទិកាប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយសង្គម ដើម្បីផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មាន រៀបចំយុទ្ធនាការ និងប្រមូលមតិសាធារណៈ។ ប្រើប្រាស់បណ្តាញទំនាក់ទំនងមានសុវត្ថិភាព ដើម្បីការពារសកម្មជន និងអ្នកផ្តល់ព័ត៌មាន ចៀសផុត​ពីការតាម​ដាន ឃ្លាំមើល និងការសងសឹក។

៥. ចូលរួមក្នុងការតស៊ូដោយអហិង្សា៖ ប្រកាន់យកយុទ្ធសាស្រ្តតស៊ូអហិង្សា ដូចជាការតវ៉ាដោយសន្តិវិធី កូដកម្ម និងការប្រឆាំងច្បាប់​មិនល្អ ដើម្បីតស៊ូ​ប្រជែងនឹង​របប​ផ្តាច់ការ​។ ចលនាអហិង្សាមានឱកាសខ្ពស់ក្នុងការទទួលបានការគាំទ្រពីសាធារណៈជនកាន់តែទូលំទូលាយ និងទាក់ទាញការចាប់អារម្មណ៍ពីអន្តរជាតិ​។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ វាមានសារៈសំខាន់ណាស់ក្នុងការកំណត់អាទិភាពសុវត្ថិភាព និងសុខុមាលភាពរបស់អ្នកចូលរួម និងធ្វើយុទ្ធសាស្រ្តប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព ដើម្បីបង្កើនប្រសិទ្ធភាព​ឱ្យបាន​ខ្ពស់​។

៦. ការតស៊ូមតិ និងសាមគ្គីភាពអន្តរជាតិ៖ ស្វែងរកការគាំទ្រ និងសាមគ្គីភាពពីសហគមន៍អន្តរជាតិ។ ចូលរួមជាមួយអង្គការសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ ស្ថាប័នពហុភាគី និងរដ្ឋាភិបាលប្រជាធិបតេយ្យ ដើម្បីលើកកម្ពស់ការយល់ដឹងអំពីការរំលោភបំពាន​ដោយ​របប​អត្តាធិបតេយ្យ ការ​តស៊ូមតិដើម្បីឱ្យមាន​គណនេយ្យភាព និងជំរុញ​ឱ្យមាន​​ការដាក់សម្ពាធការទូត និងសេដ្ឋកិច្ច។

៧. គាំទ្រប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យ៖ ការពារ និងគាំទ្រប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យដែលផ្តល់ព័ត៌មានត្រឹមត្រូវ និងមិនមានលម្អៀង។ លើកទឹកចិត្តអ្នកសារព័ត៌មានស៊ើបអង្កេត និងធានាសុវត្ថិភាពអ្នកសារព័ត៌មាន​។ ប្រតិកម្ម​ឆាំង បទអត្ថាធិបាយដោយប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយដែលគ្រប់គ្រងដោយរដ្ឋ ការផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានមិនពិត និងការឃោសនាដោយផ្សព្វផ្សាយដោយ​បង្វែរ​ប្រភពនៃ​ព័ត៌មាន។

៨. ពង្រឹងនីតិរដ្ឋ៖ តស៊ូមតិដើម្បីឯករាជ្យ​នៃតុលាការ និងនីតិរដ្ឋ។ គាំទ្រអ្នកជំនាញផ្នែកច្បាប់ មេធាវីសិទ្ធិមនុស្ស និងអង្គការដែលធ្វើការដើម្បីលើកកំពស់សិទ្ធិរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងតស៊ូនឹងការអនុវត្ត​របស់របប​អត្តាធិបតេយ្យ​ តាមមធ្យោបាយផ្លូវច្បាប់។ ចងក្រងឯកសាររំលោភសិទ្ធិមនុស្ស និងធានាថា ជនល្មើស​មាន​ការទទួលខុសត្រូវ​។

៩. លើកកម្ពស់តម្លាភាពសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ៖ លាតត្រដាង និងប្រឆាំងអំពើពុករលួយក្នុងរបបអត្តាធិបតេយ្យ។ តស៊ូមតិដើម្បី​​ឱ្យ​មានគោលនយោបាយសេដ្ឋកិច្ចប្រកបដោយតម្លាភាព រួមមាន​ ធ្វើឱ្យមាន​លទ្ធកម្មសាធារណៈ ការបែងចែកថវិកា​ជាតិ​ និងការគ្រប់គ្រងធនធាន​​។ លើកកំពស់គំនិតផ្តួចផ្តើមដែលធានានូវការអភិវឌ្ឍ​សេដ្ឋកិច្ចប្រកបដោយការទទួលខុសត្រូវ និងមានការចូលរួម​ពីគ្រប់ភាគីពាក់ព័ន្ធ។

១០. រក្សាតម្លៃប្រជាធិបតេយ្យក្នុងសម័យអន្តរកាល៖ ក្នុងអំឡុងពេលនៃការផ្លាស់ប្តូរ ឬការផ្លាស់ប្តូរ​នយោបាយគ្រប់គ្រង​ប្រទេស​ វាមានសារៈសំខាន់ក្នុងការថែរក្សាតម្លៃប្រជាធិបតេយ្យ និងទប់ស្កាត់ការបូកសរុប​របបអត្តាធិបតេយ្យ។ គាំទ្រកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងដើម្បីធានាឱ្យមានការបោះឆ្នោតដោយសេរី និងយុត្តិធម៌ លើកទឹកចិត្តឱ្យមានកំណែទម្រង់រដ្ឋធម្មនុញ្ញបរិយាបន្ន និងលើកកម្ពស់ដំណើរការយុត្តិធម៌អន្តរកាលដែលដោះស្រាយការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សកន្លងមក​។

សូមចាំថា ការប្រយុទ្ធនឹងរបប​អត្តាធិបតេយ្យ គឺជាការតស៊ូយូរអង្វែង ដែលទាមទារការតស៊ូ ការសម្របខ្លួន និងការរួបរួម សាមគ្គី​គ្នា​។ វាចាំបាច់ណាស់ក្នុងការផ្តល់អាទិភាពដល់សុវត្ថិភាព និងសុខុមាលភាពរបស់សកម្មជន និងប្រជាជនដែលងាយរងគ្រោះ និងដើម្បីកែសម្រួលយុទ្ធសាស្រ្តទៅនឹងបរិបទជាក់លាក់ និងបញ្ហាប្រឈមនានាដែល​នឹង​កើតមាន។