Skip to main content

អភិបាលកិច្ច និងអភិបាលកិច្ចល្អ មានន័យដូចម្ដេច?

អភិបាលកិច្ច និងអភិបាលកិច្ចល្អ

អភិបាលកិច្ច សំដៅលើវិធីដែលអំណាចត្រូវបានអនុវត្ត ការសម្រេចចិត្តត្រូវបានធ្វើឡើង ហើយធនធានត្រូវបានគ្រប់គ្រងនៅក្នុងសង្គម ឬអង្គការណាមួយ។ អភិបាលកិច្ច ក្ដោបលើដំណើរការ រចនាសម្ព័ន្ធ និងស្ថាប័នដែល​ត្រូវបានអនុវត្ត​តាម​រយៈ​អាជ្ញាធរ ហើយ​គោលនយោបាយ ត្រូវបានរៀបចំបង្កើតឡើង​ និងអនុវត្ត។ អភិបាលកិច្ចល្អ ជាទូទៅត្រូវបានកំណត់​ដោយតម្លាភាព គណនេយ្យភាព ការចូលរួម នីតិរដ្ឋ ប្រសិទ្ធភាព និងបរិយាប័ន្ន។

ចំពោះថាតើអភិបាលកិច្ចល្អគួរត្រូវបានអនុវត្តនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាឬយ៉ាងណានោះ យើងត្រូវកត់សម្គាល់ថា អភិបាលកិច្ចល្អត្រូវបានចាត់ទុកថាមានសារៈសំខាន់សម្រាប់សុខុមាលភាព និងការអភិវឌ្ឍរបស់ប្រទេស​ណាមួយ។ អភិបាលកិច្ចល្អ ជួយធានាថា ធនធានសាធារណៈត្រូវបានប្រើប្រាស់ប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព លើកកម្ពស់ការអភិវឌ្ឍសង្គម និងសេដ្ឋកិច្ច លើកកំពស់នីតិរដ្ឋ ការពារសិទ្ធិមនុស្ស និងលើកកម្ពស់ការយល់ដឹង​អំពី​ទំនុកចិត្ត​ និងភាពស្របច្បាប់រវាងរដ្ឋាភិបាល និងប្រជាពលរដ្ឋ។

ក្នុង​បរិបទ​នៃ​ប្រទេស​កម្ពុជា​ក៏​ដូច​ជា​ប្រទេស​ដទៃ​ទៀត​ដែរ ការ​អនុវត្ត​គោលការណ៍​អភិបាលកិច្ច​ល្អ​អាច​មាន​អត្ថប្រយោជន៍​យ៉ាង​សំខាន់។ កម្ពុជាបានប្រឈមមុខនឹងបញ្ហាអភិបាលកិច្ចជាច្រើននាពេលកន្លងមក រួមទាំងបញ្ហាទាក់ទងនឹងអំពើពុករលួយ តម្លាភាពមានកម្រិត កង្វះគណនេយ្យភាព និងការរឹតត្បិតលើសេរីភាពពលរដ្ឋ។ ការយកចិត្ត​ទុកដាក់ខ្លាំងទៅលើអភិបាលកិច្ចល្អអាចជួយដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមទាំងនេះ និងរួមចំណែកដល់ការអភិវឌ្ឍ និងស្ថិរភាពរបស់ប្រទេសកម្ពុជា។

តាមរយៈ​ការជំរុញ និង​ការលើកកម្ពស់​តម្លាភាព និងគណនេយ្យភាព កម្ពុជាអាចកាត់បន្ថយអំពើពុករលួយ និងធានាថា ធនធានសាធារណៈត្រូវបានបែងចែក និងគ្រប់គ្រងប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព។ ការលើកទឹកចិត្តឱ្យមានការចូលរួមរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ និងការ​បញ្ចូលគ្រប់ភាគី​ដែលគេមិនគិតគូរ និងភាគី​ទន់ខ្សោយ​​អាចលើកកម្ពស់ដំណើរការប្រជាធិបតេយ្យ ពង្រឹងសំឡេងនៃក្រុមប្រជាពលរដ្ឋ​ដែល​ទន់ខ្សោយ​ និងខ្វះខាត និងជំរុញឱ្យមានសាមគ្គីភាពក្នុងសង្គម​។ ការលើកកម្ពស់នីតិរដ្ឋអាចផ្តល់នូវបរិយាកាសស្ថិរភាព និងអាចព្យាករបានសម្រាប់អាជីវកម្ម អ្នកវិនិយោគ និងប្រជាពលរដ្ឋ ដែលជាហេតុជំរុញកំណើនសេដ្ឋកិច្ច និងទាក់ទាញការវិនិយោគពីបរទេស។

ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ការអនុវត្តជាក់លាក់នៃគោលការណ៍អភិបាលកិច្ចល្អនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជានឹងតម្រូវឱ្យមានការពិចារណាយ៉ាងយកចិត្តទុកដាក់លើបរិបទ ទំនៀមទម្លាប់​វប្បធម៌ និងសមត្ថភាពស្ថាប័នរបស់ប្រទេសនោះ។ អភិបាលកិច្ចល្អ អាចពាក់ព័ន្ធនឹងកំណែទម្រង់ក្នុងវិស័យផ្សេងៗ ដូចជាការពង្រឹងប្រព័ន្ធតុលាការ ការកែលម្អ​រដ្ឋបាល សាធារណៈ ឬសេវាសាធារណៈ ការលើកកម្ពស់សេរីភាពសារព័ត៌មាន និងការលើកកម្ពស់ការអប់រំពលរដ្ឋ។ អភិបាលកិច្ចល្អ មានសារៈសំខាន់ណាស់សម្រាប់រដ្ឋាភិបាល អង្គការសង្គមស៊ីវិល និងប្រជាពលរដ្ឋក្នុងការធ្វើការរួមគ្នាដើម្បីលើកកម្ពស់វប្បធម៌នៃអភិបាលកិច្ចល្អ និងធានាការអនុវត្តប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព។

Comments

Popular posts from this blog

សាមគ្គី និង​ សាមគ្គីធម៌

ធម្មទេសនា ថ្ងៃទី២៣-៨-៦៦ របស់ភិក្ខុ យឹម-សំអឿន វត្តលង្កា ភ្នំពេញ, ការផ្សាយរបស់វិទ្យាស្ថានពុទ្ធសាសនបណ្ឌិត្យ ទស្សនាវដ្តីកម្ពុជសុរិយា ឆ្នាំ១៩៦៦ សាមគ្គីកថា នមោ តស្ស ភគវតា អរហតោ សម្មា សម្ពុទ្ធស្ស ។ សូម​នមស្ការ ចំពោះ​ព្រះភគវន្តមុនី អរហំសម្មាសម្ពុទ្ធ ព្រះ​អង្គ​នោះ (ព្រម​ទាំង​ព្រះ​ធម៌ និង​ព្រះ​អរិយសង្ឃ ដោយ​សេចក្ដី​គោរព)។ ​វេលា​នេះ អាត្មាភាព​សូម​ដក​ស្រង់​យក​ពុទ្ធភាសិតថា៖ “សុខា សង្ឃស្ស សាមគ្គី“ ប្រែថា ” សេចក្ដី​ព្រម​ព្រៀង​គ្នារវាង​ពួក​ក្រុម​នាំ​ឱ្យកើត​សន្តិ​សុខ​(ក្នុង​លោក​)“ ​ដែល​មាន​សម្ដែង​ជា​ធម្មាធិដ្ឋានក្នុង ឱវាទ​ប្បាតមោក្ខ” ជា​ធម្មស្ស​វនា​ការ ដូច​តទៅ​នេះ៖ សាមគ្គីមាន៣យ៉ាងគឺ៖ ​១. កាយសាមគ្គី = សេចក្ដី​ព្រម​ព្រៀង​គ្នា​ដោយ​កាយ គឺ​កិច្ច​ដែល​កើត​ឡើង​ក្នុង​ពួក​របស់​ខ្លួន ត្រូវ​តែ​ជួយ​ខ្នះ​ខ្នែង​ដោយ​កម្លាំង​កាយ​អប​ស្ទប​ព្រួត​គ្នា​ធ្វើ ដើម្បី​ញ៉ាំង​កិច្ច​ការ​នោះឱ្យឆាប់​សម្រេច​ដូច​បំណង​។ ម្យ៉ាង​ទៀត ​ការ​ប្រព្រឹត្តិ​ខ្លួន​ឱ្យ​​មាន​សណ្ដាប់​ធ្នាប់​ដោយ​កាយ​ដែល​មាន​របៀប​រៀបរយ​ដូច​គ្នា ហៅថា “កាយសាមគ្គី” ។ ២. វចីសាមគ្គី = សេចក្ដី​ព្រម​ព្រៀង​គ្នា​ដោយ​ពាក្យ​សំដី គឺ​ហេតុ​ការណ៍​ រឿង​រ៉ាវ ឬ កម្ម​វិធ

ចំណេះដឹងរបស់ពលរដ្ឋ (Citizen Knowledge)

ចំណេះដឹងរបស់ពលរដ្ឋ គឺជាចំណេះដឹងដែលពលរដ្ឋត្រូវមាន ពាក់ព័ន្ធនឹង សិទ្ធិ ការទទួលខុសត្រូវ និងប្រព័ន្ធនយោបាយនៅក្នុងប្រទេសរបស់ខ្លួន។ ចំណេះដឹងរបស់ពលរដ្ឋ ជាផ្នែកយ៉ាងសំខាន់នៅក្នុងប្រទេសដែលអនុវត្តលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ព្រោះចំណេះដឹងនេះ នាំឱ្យពលរដ្ឋអាចសម្រេចចិត្តច្បាស់លាស់ប្រកបដោយបញ្ញា ឱ្យមានរដ្ឋាភិបាលដែលខ្លួនចង់បាន និងចូលរួមប្រកបដោយអត្ថន័យនៅក្នុងដំណើរការនយោបាយ។ មានប្រភពផ្សេងៗជាច្រើនដែលអាចលើកកម្ពស់ ចំណេះដឹងរបស់ពលរដ្ឋ។ ប្រភពទាំងនេះមានដូចជា (១) ការអប់រំផ្លូវការ (២) ការរៀនក្រៅផ្លូវការ និង (៣) បទពិសោធន៍ផ្ទាល់ខ្លួន។ ការអប់រំផ្លូវការអាចមានដូចជា ថ្នាក់ពលរដ្ឋ ថ្នាក់ប្រវត្តិសាស្ត្រ និងថ្នាក់ព្រឹត្តិការណ៍បច្ចុប្បន្ន នៅតាមសាលា។ ការរៀនក្រៅផ្លូវការអាចមានដូចជា ការអានអត្ថបទព័ត៌មាន ការមើលវេទិកាពិភាក្សានយោបាយ និងការជជែកជាមួយមិត្តភក្តិ និងក្រុមគ្រួសារ អំពីនយោបាយ។ បទពិសោធន៍ផ្ទាល់ខ្លួនអាចមានដូចជា ការចូលរួមក្នុង ការបោះឆ្នោត ការតវ៉ាផ្សេងៗ និងចូលរួមដោយស្ម័គ្រចិត្តក្នុងយុទ្ធនាការឃោសនានយោបាយ។ ចំណេះដឹងរបស់​ពលរដ្ឋ មានសារៈសំខាន់ដោយសារហេតុផលមួយចំនួន ដែលណេះដឹងទាំងនេះ នាំឱ្យប្រជាពលរដ្ឋ៖ ចេះសម្រេចចិត្តច្បាស់លាស់ថា ត្រូវបោះឆ្នោតឱ្យអ

ព្រះពុទ្ធសាសនា និង​នយោបាយ

តាម​ទស្សនៈ​ព្រះពុទ្ធសាសនា នយោបាយ​គួរ​ត្រូវ​ដឹកនាំ​ដោយ​ គោលការណ៍ ​មេត្តា បញ្ញា/ប្រាជ្ញា និង​អហិង្សា ។ ព្រះពុទ្ធសាសនាសង្កត់ធ្ងន់លើទំនាក់ទំនងគ្នាទៅវិញទៅមកនៃសត្វលោក និង លើកកម្ពស់សុខុមាលភាព និងសុភមង្គលរបស់បុគ្គលគ្រប់រូបជាសង្គមតែមួយ ។ នៅក្នុងបរិបទនយោបាយ មានន័យថា ការផ្តោតទៅលើការបង្កើត សង្គមមួយប្រកបដោយ យុត្តិធម៌ និងសមធម៌ ដែលលើកកម្ពស់សុខុមាលភាពរបស់ប្រជាពលរដ្ឋទាំងអស់របស់សង្គម​ ។ ការ​អប់រំ ឬ​ប្រៀនប្រដៅរបស់​​​ព្រះពុទ្ធសាសនា​ ជំរុញឱ្យអ្នកដឹកនាំគ្រប់គ្រងដោយស្មារតីទទួលខុសត្រូវខាងសីលធម៌ និង​ផ្តល់​អាទិភាព​​ដល់​​សុខុមាល​​ភាព​​របស់​​ប្រជាជន​​ជាង​​ផល​ប្រយោជន៍​ផ្ទាល់​ខ្លួន ឬអំណាច។ ​អ្នកដឹកនាំ​ត្រូវតែមាន​​គុណសម្បត្ដិ ដូចជា ភាពស្មោះត្រង់ សុចរិតភាព និងភាពមិនអាត្មានិយម។ គោលការណ៍ សមធម៌ យុត្តិធម៍ និងសមភាព​ គឺ​ជា​​ស្នូល​នៃ​ការយល់ដឹង​អំពី​​ទស្សនៈ​នយោបាយរបស់​ពុទ្ធសាសនា។ លើសពីនេះទៅទៀត ទស្សនវិជ្ជាពុទ្ធសាសនាលើកកម្ពស់ការចូលរួមរបស់បុគ្គលគ្រប់រូប​ក្នុងដំណើរការនយោបាយ ដោយសង្កត់ធ្ងន់លើសកម្មភាពដោយសម្បជញ្ញៈ និងសីលធម៌។ មាន​ន័យ​ថា បុគ្គល​ត្រូវ​តែ​ចូល​រួម​ក្នុង​នយោបាយ​ដោយ​មាន​សតិសម្បជញ្ញៈ មាន​ការ​យល់​ដឹង និង​ការ​តាំង​ចិត្ត​ចំពោ