ចំណេះដឹងរបស់ពលរដ្ឋ (Citizen Knowledge)

ចំណេះដឹងរបស់ពលរដ្ឋ គឺជាចំណេះដឹងដែលពលរដ្ឋត្រូវមាន ពាក់ព័ន្ធនឹង សិទ្ធិ ការទទួលខុសត្រូវ និងប្រព័ន្ធនយោបាយនៅក្នុងប្រទេសរបស់ខ្លួន។ ចំណេះដឹងរបស់ពលរដ្ឋ ជាផ្នែកយ៉ាងសំខាន់នៅក្នុងប្រទេសដែលអនុវត្តលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ព្រោះចំណេះដឹងនេះ នាំឱ្យពលរដ្ឋអាចសម្រេចចិត្តច្បាស់លាស់ប្រកបដោយបញ្ញា ឱ្យមានរដ្ឋាភិបាលដែលខ្លួនចង់បាន និងចូលរួមប្រកបដោយអត្ថន័យនៅក្នុងដំណើរការនយោបាយ។

មានប្រភពផ្សេងៗជាច្រើនដែលអាចលើកកម្ពស់ ចំណេះដឹងរបស់ពលរដ្ឋ។ ប្រភពទាំងនេះមានដូចជា (១) ការអប់រំផ្លូវការ (២) ការរៀនក្រៅផ្លូវការ និង (៣) បទពិសោធន៍ផ្ទាល់ខ្លួន។ ការអប់រំផ្លូវការអាចមានដូចជា ថ្នាក់ពលរដ្ឋ ថ្នាក់ប្រវត្តិសាស្ត្រ និងថ្នាក់ព្រឹត្តិការណ៍បច្ចុប្បន្ន នៅតាមសាលា។

ការរៀនក្រៅផ្លូវការអាចមានដូចជា ការអានអត្ថបទព័ត៌មាន ការមើលវេទិកាពិភាក្សានយោបាយ និងការជជែកជាមួយមិត្តភក្តិ និងក្រុមគ្រួសារ អំពីនយោបាយ។

បទពិសោធន៍ផ្ទាល់ខ្លួនអាចមានដូចជា ការចូលរួមក្នុង ការបោះឆ្នោត ការតវ៉ាផ្សេងៗ និងចូលរួមដោយស្ម័គ្រចិត្តក្នុងយុទ្ធនាការឃោសនានយោបាយ។

ចំណេះដឹងរបស់​ពលរដ្ឋ មានសារៈសំខាន់ដោយសារហេតុផលមួយចំនួន ដែលណេះដឹងទាំងនេះ នាំឱ្យប្រជាពលរដ្ឋ៖

• ចេះសម្រេចចិត្តច្បាស់លាស់ថា ត្រូវបោះឆ្នោតឱ្យអ្នកណា និងត្រូវគាំទ្រគោលនយោបាយអ្វីខ្លះ។
• ចេះតាមឃ្លាំមើលមន្ត្រីជាប់ឆ្នោត និងជំរុញឱ្យមន្ត្រីជាប់ឆ្នោតនោះចេះទទួលខុសត្រូវចំពោះសកម្មភាពការងារបម្រើ​ពលរដ្ឋ។
• ចូលរួមជជែកក្នុងវេទិកាសាធារណៈប្រកបដោយអត្ថន័យ។
• ចេះការពារសិទ្ធិ និងសេរីភាពរបស់ខ្លួន។

មានបញ្ហាប្រឈមខ្លះ ក្នុងការលើកកម្ពស់ចំណេះដឹងពលរដ្ឋ។ បញ្ហាប្រឈមទាំងនេះរួមមាន៖

• រដ្ឋាភិបាល និងនយោបាយ កាន់តែមានភាពស្មុគស្មាញ។
• ការផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានបំភាន់ និងព័ត៌មានមិនពិត។
• ការថយចុះនៃការអប់រំពលរដ្ឋនៅតាមសាលារៀន។

ទោះបីជាមានបញ្ហាប្រឈមទាំងនេះក៏ដោយ ក៏នៅមានដំណោះស្រាយ ក្នុងការលើកកម្ពស់ចំណេះដឹងរបស់​ពលរដ្ឋដែរ ដែលដំណោះស្រាយទាំងនេះ មានដូចជា៖

• បញ្ចូលកម្មវិធីអប់រំពលរដ្ឋវិជ្ជា ប្រកបដោយគុណភាពខ្ពស់នៅតាមសាលារៀន។
• គាំទ្រឱ្យមានបណ្ណាល័យសាធារណៈ និងប្រភពព័ត៌មាន និងចំណេះដឹងផ្សេងៗ។
• ការលើកទឹកចិត្តឱ្យមានការចូលរួមនៅក្នុងវេទិកាជជែកជាសាធារណៈ។
• ការលើកកម្ពស់ចំណេះដឹងផ្នែកប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ។