Skip to main content

ចំណេះដឹងរបស់ពលរដ្ឋ (Citizen Knowledge)

ចំណេះដឹងរបស់ពលរដ្ឋ គឺជាចំណេះដឹងដែលពលរដ្ឋត្រូវមាន ពាក់ព័ន្ធនឹង សិទ្ធិ ការទទួលខុសត្រូវ និងប្រព័ន្ធនយោបាយនៅក្នុងប្រទេសរបស់ខ្លួន។ ចំណេះដឹងរបស់ពលរដ្ឋ ជាផ្នែកយ៉ាងសំខាន់នៅក្នុងប្រទេសដែលអនុវត្តលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ព្រោះចំណេះដឹងនេះ នាំឱ្យពលរដ្ឋអាចសម្រេចចិត្តច្បាស់លាស់ប្រកបដោយបញ្ញា ឱ្យមានរដ្ឋាភិបាលដែលខ្លួនចង់បាន និងចូលរួមប្រកបដោយអត្ថន័យនៅក្នុងដំណើរការនយោបាយ។

មានប្រភពផ្សេងៗជាច្រើនដែលអាចលើកកម្ពស់ ចំណេះដឹងរបស់ពលរដ្ឋ។ ប្រភពទាំងនេះមានដូចជា (១) ការអប់រំផ្លូវការ (២) ការរៀនក្រៅផ្លូវការ និង (៣) បទពិសោធន៍ផ្ទាល់ខ្លួន។ ការអប់រំផ្លូវការអាចមានដូចជា ថ្នាក់ពលរដ្ឋ ថ្នាក់ប្រវត្តិសាស្ត្រ និងថ្នាក់ព្រឹត្តិការណ៍បច្ចុប្បន្ន នៅតាមសាលា។

ការរៀនក្រៅផ្លូវការអាចមានដូចជា ការអានអត្ថបទព័ត៌មាន ការមើលវេទិកាពិភាក្សានយោបាយ និងការជជែកជាមួយមិត្តភក្តិ និងក្រុមគ្រួសារ អំពីនយោបាយ។
បទពិសោធន៍ផ្ទាល់ខ្លួនអាចមានដូចជា ការចូលរួមក្នុង ការបោះឆ្នោត ការតវ៉ាផ្សេងៗ និងចូលរួមដោយស្ម័គ្រចិត្តក្នុងយុទ្ធនាការឃោសនានយោបាយ។
ចំណេះដឹងរបស់​ពលរដ្ឋ មានសារៈសំខាន់ដោយសារហេតុផលមួយចំនួន ដែលណេះដឹងទាំងនេះ នាំឱ្យប្រជាពលរដ្ឋ៖
  • ចេះសម្រេចចិត្តច្បាស់លាស់ថា ត្រូវបោះឆ្នោតឱ្យអ្នកណា និងត្រូវគាំទ្រគោលនយោបាយអ្វីខ្លះ។
  • ចេះតាមឃ្លាំមើលមន្ត្រីជាប់ឆ្នោត និងជំរុញឱ្យមន្ត្រីជាប់ឆ្នោតនោះចេះទទួលខុសត្រូវចំពោះសកម្មភាពការងារបម្រើ​ពលរដ្ឋ។
  • ចូលរួមជជែកក្នុងវេទិកាសាធារណៈប្រកបដោយអត្ថន័យ។
  • ចេះការពារសិទ្ធិ និងសេរីភាពរបស់ខ្លួន។
មានបញ្ហាប្រឈមខ្លះ ក្នុងការលើកកម្ពស់ចំណេះដឹងពលរដ្ឋ។ បញ្ហាប្រឈមទាំងនេះរួមមាន៖
  • រដ្ឋាភិបាល និងនយោបាយ កាន់តែមានភាពស្មុគស្មាញ។
  • ការផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានបំភាន់ និងព័ត៌មានមិនពិត។
  • ការថយចុះនៃការអប់រំពលរដ្ឋនៅតាមសាលារៀន។
ទោះបីជាមានបញ្ហាប្រឈមទាំងនេះក៏ដោយ ក៏នៅមានដំណោះស្រាយ ក្នុងការលើកកម្ពស់ចំណេះដឹងរបស់​ពលរដ្ឋដែរ ដែលដំណោះស្រាយទាំងនេះ មានដូចជា៖
  • បញ្ចូលកម្មវិធីអប់រំពលរដ្ឋវិជ្ជា ប្រកបដោយគុណភាពខ្ពស់នៅតាមសាលារៀន។
  • គាំទ្រឱ្យមានបណ្ណាល័យសាធារណៈ និងប្រភពព័ត៌មាន និងចំណេះដឹងផ្សេងៗ។
  • ការលើកទឹកចិត្តឱ្យមានការចូលរួមនៅក្នុងវេទិកាជជែកជាសាធារណៈ។
  • ការលើកកម្ពស់ចំណេះដឹងផ្នែកប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ។

Comments

Popular posts from this blog

ផល​វិបាកធ្ងន់ធ្ងរ​ពី​អំពើ​ពុក​រលួយ

អំពើ​ពុក​រលួយ​ដែលមានស្ទើរគ្រប់​ទីកន្លែង ពីលើដល់ក្រោម ធ្វើឱ្យមានផលវិបាកធ្ងន់ធ្ងរ​ចំពោះសង្គម។ ខាងក្រោមនេះ​ជា​ផលវិបាកធំៗ ដែលកើតមាន​ជាទូទៅ៖​ ផលប៉ះពាល់សេដ្ឋកិច្ច៖ ការវិនិយោគបរទេស និងក្នុងស្រុកថយចុះ ដោយសារខ្វះទំនុកចិត្ត និងស្ថិរភាព ការបែងចែកធនធានសាធារណៈ និងមូលនិធិមិនចំទិសដៅសម្រាប់​សេវាសាធារណៈសំខាន់ៗ ថ្លៃដើមនៃការធ្វើអាជីវកម្មកើនឡើងដោយសារអំពើស៊ីសំណូក សូកប៉ាន់ និងបែបបទ​មិនល្អ ការខ្ទប់​សេដ្ឋកិច្ច និងការអភិវឌ្ឍ ឥទ្ធិពលនយោបាយ៖ ធ្វើឱ្យបាត់ទំនុក​ចិត្ត​សាធារណៈ​លើ​ស្ថាប័ន​រដ្ឋាភិបាល និង​នីតិរដ្ឋ ធ្វើឱ្យ​ចុះខ្សោយនៃបទដ្ឋានប្រជាធិបតេយ្យ និងគណនេយ្យភាព ធ្វើឱ្យមាន​ការប្រមូលផ្តុំអំណាចនៅក្នុងដៃរបស់ក្រុមសម្ពន្ធជនពុករលួយ ​រាំងខ្ទប់​​គណបក្ស​ប្រឆាំង​នយោបាយ ជាពិសេស​បក្សក្រៅរដ្ឋាភិបាល និង​សង្គម​ស៊ីវិល ផលប៉ះពាល់សង្គម៖ ធ្វើឱ្យមានវិសមភាពកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរ នៅពេលដែលមន្ត្រីពុករលួយប្រើ ឬបង្វែរធនធានសាធារណៈខុសទិសដៅ ថយចុះលទ្ធភាពទទួលបានសេវាសាធារណៈប្រកបដោយគុណភាព ដូចជា ការថែទាំសុខភាព និងការអប់រំ បំផ្លិច​បំផ្លាញគុណធម៌ការងារ​ និងឱកាសការងារស្មើគ្នា បំបែកភាពល្អូកល្អើន ស្អិតរមួត និងសាមគ្គីភាព​ក្នុងសង្គម និងការចូលរួមការងារសង្គម​រប...

ព្រះពុទ្ធសាសនា និង​នយោបាយ

តាម​ទស្សនៈ​ព្រះពុទ្ធសាសនា នយោបាយ​គួរ​ត្រូវ​ដឹកនាំ​ដោយ​ គោលការណ៍ ​មេត្តា បញ្ញា/ប្រាជ្ញា និង​អហិង្សា ។ ព្រះពុទ្ធសាសនាសង្កត់ធ្ងន់លើទំនាក់ទំនងគ្នាទៅវិញទៅមកនៃសត្វលោក និង លើកកម្ពស់សុខុមាលភាព និងសុភមង្គលរបស់បុគ្គលគ្រប់រូបជាសង្គមតែមួយ ។ នៅក្នុងបរិបទនយោបាយ មានន័យថា ការផ្តោតទៅលើការបង្កើត សង្គមមួយប្រកបដោយ យុត្តិធម៌ និងសមធម៌ ដែលលើកកម្ពស់សុខុមាលភាពរបស់ប្រជាពលរដ្ឋទាំងអស់របស់សង្គម​ ។ ការ​អប់រំ ឬ​ប្រៀនប្រដៅរបស់​​​ព្រះពុទ្ធសាសនា​ ជំរុញឱ្យអ្នកដឹកនាំគ្រប់គ្រងដោយស្មារតីទទួលខុសត្រូវខាងសីលធម៌ និង​ផ្តល់​អាទិភាព​​ដល់​​សុខុមាល​​ភាព​​របស់​​ប្រជាជន​​ជាង​​ផល​ប្រយោជន៍​ផ្ទាល់​ខ្លួន ឬអំណាច។ ​អ្នកដឹកនាំ​ត្រូវតែមាន​​គុណសម្បត្ដិ ដូចជា ភាពស្មោះត្រង់ សុចរិតភាព និងភាពមិនអាត្មានិយម។ គោលការណ៍ សមធម៌ យុត្តិធម៍ និងសមភាព​ គឺ​ជា​​ស្នូល​នៃ​ការយល់ដឹង​អំពី​​ទស្សនៈ​នយោបាយរបស់​ពុទ្ធសាសនា។ លើសពីនេះទៅទៀត ទស្សនវិជ្ជាពុទ្ធសាសនាលើកកម្ពស់ការចូលរួមរបស់បុគ្គលគ្រប់រូប​ក្នុងដំណើរការនយោបាយ ដោយសង្កត់ធ្ងន់លើសកម្មភាពដោយសម្បជញ្ញៈ និងសីលធម៌។ មាន​ន័យ​ថា បុគ្គល​ត្រូវ​តែ​ចូល​រួម​ក្នុង​នយោបាយ​ដោយ​មាន​សតិសម្បជញ្ញៈ មាន​ការ​យល់​ដឹង និង​ការ​តាំង​ចិត្ត​ចំពោ...

គោលដៅ​ទី១៦៖ សន្តិភាព យុត្តិធម៌​និងស្ថាប័នរឹងមាំ

លើកកម្ពស់សង្គមដែលមានសន្តិភាព និងប្រកបដោយបរិយាបន្ន ដើម្បីការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាព ផ្តល់​​នូវការទទួលបានយុត្តិធម៌សម្រាប់ប្រជាជនគ្រប់រូប និងកសាងស្ថាប័នដែលមានប្រសិទ្ធភាព គណនេយ្យភាព និងបរិយាប័ន្ននៅគ្រប់កម្រិត។ គោលដៅទី១៦ គឺអំពីការលើកកម្ពស់សង្គមប្រកបដោយសន្តិភាព និងបរិយាបន្ន ការផ្តល់សិទ្ធិទទួលបានយុត្តិធម៌សម្រាប់ទាំងអស់គ្នា និងការកសាងស្ថាប័នប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព គណនេយ្យភាព និងបរិយាបន្ននៅគ្រប់កម្រិតទាំងអស់។ ប្រជាជន នៅគ្រប់ទីកន្លែង រស់នៅដោយគ្មានការភ័យខ្លាចនូវអំពើហិង្សាគ្រប់ទម្រង់ និងមានសុវត្ថិភាពគ្រប់ពេលក្នុង​ជីវិតរបស់ពួកគាត់ មិនថា ជាតិសាសន៍ ជំនឿ ឬនិន្នាការផ្លូវភេទរបស់ពួកគេ។ ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ជម្លោះហិង្សាដែលកំពុងកើតមាន​ជា​បន្ត និងថ្មីៗ នៅជុំវិញពិភពលោកកំពុងធ្វើដំណើរប្រាសចាកមាគ៌ាសកលលោកឆ្ពោះ​ទៅកាន់សន្តិភាព និងប្រាសចាក​ពី​ការ​សម្រេចជោគជ័យ​នូវគោលដៅទី១៦នេះ​។ ជាការគួរឱ្យព្រួយបារម្ភណាស់ ដែលនៅឆ្នាំ២០២២ យើងបានឃើញជាក់ស្ដែង​នូវមរណភាព​ជនស៊ីវិលទាក់ទងនឹងជម្លោះ កើនឡើងច្រើនជាង​​៥០ភាគរយ ដែលនេះ​ជាលើកដំបូងចាប់តាំងពីប្រទេសនានា​បាន​អនុម័តរបៀបវារៈ​សម្រាប់សម្រេចគោលដៅនៅឆ្នាំ​២០៣០ - ដែលមរណភាពនេះ ភាគច្រើនដោយ​សារតែសង្គ្រា...