Skip to main content

ឆ្នាំងបាយរបស់គ្រូបោក គឺមនុស្សឆោត

មន្ត​អាគម​​គាថា ​យ័ន្ត​​កថា កើត​ឡើង​​អំពី​​ការ​​មិន​ដឹង​​នូវ​​សច្ច​ភាព​​នៃ​​ជីវិត​។ ​រឿង​​ទាំង​អស់​​នេះ ​បើ​​ទោះ ​ជា​​​មាន​ប្រសិទ្ធ​ភាព ​ក៏​​ព្រះ​សម្មា​សម្ពុទ្ធ​​ទ្រង់​​ហាម​​ភិក្ខុ​សង្ឃ​​មិន​​ឱ្យ​​ធ្វើ​​ដែរ​ គឺ​​ហាម​​ទាំង​​ធ្វើ​ឱ្យ​​គេ​ ហាម​​ទាំង​​ធ្វើ​​ប្រើ​​ខ្លួន​ឯង​ ព្រោះ​​ជា​​វិជ្ជា​​មួយ​​ដែល​​បិទ​បាំង​​នូវ​​ចំ​ណេះ​ដឹង​​ក្នុង​​រឿង​​ជី​វិត​ ជា​​វិជ្ជា​​នាំ​ឱ្យ​​មនុស្ស​​ជឿ​​ខុស​ ព្រះ​អង្គ​​ទ្រង់​​ហៅ​ថា ​តិរច្ឆាន​​វិជ្ជា ​​(វិជ្ជា​​ដែល​​ទទឹង​ទាស់​ ឬ​​ខ្ទាស់​​នឹង​​ច្បាប់​​ធម្ម​ជាតិ​)​។ ​
វិជ្ជា​ដែលគេ​ជឿ​ថា​ខ្លាំងពូកែ មិនមែន​សុទ្ធតែ​មិន​សក្តិ​សិទ្ធ​នោះ​ទេ ប៉ុន្តែ​ពី​បុរាណកាល​មក អ្នករៀន​វិជ្ជា​ទាំងនោះ ត្រូវតែ​មាន​ត្រណម​តឹង​រឹង​ទើប​អាច​រក្សា​មន្តានុភាព​បាន។ ម្យ៉ាងទៀត គ្រូ​ពី​បុរាណ មុននឹង​បង្រៀន ឬ​ផ្ទេរ​វិជ្ជា​ទាំងនោះ​ដល់​សិស្ស ពួកគាត់​តែងតែ​ពិសោធ​ទឹកចិត្ត​សិស្ស ថា​តើ​សិស្ស​នោះ​អួត​ក្អេងក្អាង​ឬ​ល្មោភ​លោភលន់​ដែរ​ឬទេ។ ត្រណម​ដែល​អ្នករៀន​របៀន​ទាំងនោះ​ត្រូវ​តម​មាន​ដូចជា៖​
  • ​មិន​ឱ្យ​យក​វិជ្ជា​ទាំងនោះ​ទៅ​រកស៊ី គឺ​ទុក​គ្រាន់តែ​ការពារ​ខ្លួន ឬ​ទុក​គ្រាន់តែ​សង្គ្រោះ​អ្នកដទៃ ដោយ​មិន​ឱ្យ​ទាមទារ​សគុណ។
  • ​ទ្រនឹប មានត្រឹមតែ​ទៀន៥ ធូប​ប្រាំ ចេកមួយស្និត ផេះ​មួយ​ត្រឡោក (អាច​មាន​ផ្សេងៗ​គ្នា​ខ្លះ ប៉ុន្តែ​មិន​ចំណាយ​ច្រើន​ឡើយ) ទុក​សម្រាប់​ថ្វាយគ្រូ។
  • ​ហាម​អួតអាង​ថា​ខ្លួន​ពូកែ ដោយហោចទៅ​សូម្បីតែ​និយាយ​ថា ខ្លួន​ចេះ​នេះ​ចេះ​នោះ​ក៏​មិនបាន អ្នកដទៃ​អាច​ដឹង​ថា​ពូកែ​ពេល​ដែល​ខ្លួន​សង្គ្រោះ​គេ​ប៉ុណ្ណោះ (មិន​ផ្សាយ ទុកឱ្យ​គេ​មករ​ក​ដោយខ្លួនឯង)។
  • ​មិន​ប៉ះពាល់ ឬ​លេងសើច​ជាមួយ​មាតុគ្រាម (ស្រី)។
  • ​មិន​ឱ្យ​ជេរ​ម្តាយ​គេ​ជាដើម។
លោក​នេះ​ពិតជា​ងងឹត​ខ្លាំង​ណាស់ ទោះ​ព្រះអាទិត្យ១០រះ​ក្នុង​គ្រា​តែមួយ ក៏​មិន​អាច​ឱ្យ​សត្វលោក​ទាំងអស់​ភ្លឺស្វាង​បាន​ដែរ សូម្បីតែ​ព្រះពុទ្ធ ដែល​មាន​បញ្ញា​ខ្ពង់ខ្ពស់​ស្ទង់​មិនដល់ ក៏​មិន​អាច​ពន្យល់​សត្វលោក​ឱ្យ​យល់​អស់​បាន ល្មមតែ​ព្រះអង្គ​ឈប់​ចង់​នៅក្នុង​លោក​នេះ​ទៀត​មែន។
​គ្រូ​បោក​នៅ​ស្រុកខ្មែរ បើ​មើលតាម​បច្ចេកទេស​នៃ​ការ​បោក គឺ​អន់​ខ្លាំង​ណាស់ ឃើញថា​ជា​ការ​បោក​នៅ​លើ​គោ​កៗ ប៉ុន្តែ​មនុស្ស​ជឿ​ច្រើនជាង​អ្នក​និយាយ​ការណ៍​ពិត​ឆ្ងាយណាស់។ ​
តាម​វត្ត​ព្រះពុទ្ធ​សាសនា​មួយចំនួន ក៏​ជា​អ្នកចូលរួម​ធ្វើឱ្យ​ប្រជាជន​កាន់តែ​ល្ងង់​ទៅ ឆោត​ទៅៗ ដែល​ជាហេតុ​ឱ្យ​គ្រូ​ខូច​បោក​ពុទ្ធបរិស័ទ​បាន​យ៉ាង​ងាយ ព្រោះ​ប្រើ​តែ​វិធីសាស្ត្រ ដែល​ធ្វើឱ្យ​បរិស័ទ​រេចរឹល​បញ្ញា​អស់ ដូចជា​ស្រោចទឹក រំដោះគ្រោះ សូធ្យ​ជ័យ ក្រុងពាលី បរ​ចង្រៃ​ជាដើម។ 
សូម​គិត​ឡើងវិញ​ទៅ​មើល តើ​វិធី​ទាំងអស់​នេះ​បាន​ផ្តល់​អ្វី​ដល់​បរិស័ទ​? តើ​ពាក្យ​ថា កម្ម ផល នៅឯណា​? ខ្ញុំ​សូម​និយាយ​ឱ្យ​លំបាក​ស្តាប់​បន្តិច​ទៅចុះ​ថា ពិធី​ទាំងអស់​នេះ គឺ​ប្រឆាំង​ព្រះពុទ្ធ​ចំ​តួ​តែម្តង។ សូម្បីតែ​ធម៌​សូត្រ​មន្ត អ្នក​សូត្រ​ដ៏​ច្រើន មិន​យល់ថា ធម៌​ដែល​ខ្លួន​កំពុង​សូធ្យ មានន័យ​ដូចម្តេច​ផង តើ​ឱ្យ​អ្នក​ស្តាប់​យល់​ម្តេច​នឹង​កើត​? 
ដូចជា​ធម៌​ជ​យន្តោ ដែលគេ​និយម​ចូលចិត្ត ព្រះពុទ្ធ​ទ្រង់​ចង់​ប្រាប់​ថា មង្គល សិរី​សួស្តី កើត​ចេញពី​កាយសុចរិត វចីសុចរិត និង​មនោសុចរិត ប៉ុន្តែ​ទាំង​អ្នក​សូធ្យ​និង​អ្នក​ស្តាប់​ផ្តោត​តែ​ទៅលើ​ទឹកមន្ត​ទៅវិញ។ ​
ឱ្យ​ប្រាប់​ថា នរណា​ជា​អ្នក​បោក​ខ្លះ ខ្ញុំ​ពិតជា​ប្រាប់​មិន​អស់​ទេ ព្រោះថា​អ្នក​បោក​នឹង​ចេញ​មក​បោក​ជាបន្តបន្ទាប់​ទៀត មិន​ចេះ​អស់​ទេ ឱ្យតែ​មាន​មនុស្ស​ឆោត គ្រាន់តែ​គេ​ប្រើ​វិធីសាស្ត្រ​ខុស​គ្នា​បន្តិចៗ​ប៉ុណ្ណោះ ប៉ុន្តែ​បំណង​មិនសូវ​ខុសគ្នា​ទេ គឺ​រកស៊ី។
​បោក​បាន ចេះតែ​បោក​ទៅ​…​…​…​.​. ព្រោះ​មនុស្ស​ត្រូវ​បោក​មាន​ច្រើន​ទៀត។
​ឆ្នាំងបាយ​របស់​គ្រូ​បោក គឺ​មនុស្ស​ឆោត។​
ព្រះភិក្ខុ​វជិរ​ប្ប​ញ្ញោ សាន សុ​ជា​
​ព្រហស្បតិ៍ ២កើត មិគសិរ វក ២៥៦០ – ០១ ធ្នូ ២០១៦​​
កែសម្រួលអក្ខរាវិរុទ្ធដោយ មេត្តាកវី

Comments

Popular posts from this blog

សាមគ្គី និង​ សាមគ្គីធម៌

ធម្មទេសនា ថ្ងៃទី២៣-៨-៦៦ របស់ភិក្ខុ យឹម-សំអឿន វត្តលង្កា ភ្នំពេញ, ការផ្សាយរបស់វិទ្យាស្ថានពុទ្ធសាសនបណ្ឌិត្យ ទស្សនាវដ្តីកម្ពុជសុរិយា ឆ្នាំ១៩៦៦ សាមគ្គីកថា នមោ តស្ស ភគវតា អរហតោ សម្មា សម្ពុទ្ធស្ស ។ សូម​នមស្ការ ចំពោះ​ព្រះភគវន្តមុនី អរហំសម្មាសម្ពុទ្ធ ព្រះ​អង្គ​នោះ (ព្រម​ទាំង​ព្រះ​ធម៌ និង​ព្រះ​អរិយសង្ឃ ដោយ​សេចក្ដី​គោរព)។ ​វេលា​នេះ អាត្មាភាព​សូម​ដក​ស្រង់​យក​ពុទ្ធភាសិតថា៖ “សុខា សង្ឃស្ស សាមគ្គី“ ប្រែថា ” សេចក្ដី​ព្រម​ព្រៀង​គ្នារវាង​ពួក​ក្រុម​នាំ​ឱ្យកើត​សន្តិ​សុខ​(ក្នុង​លោក​)“ ​ដែល​មាន​សម្ដែង​ជា​ធម្មាធិដ្ឋានក្នុង ឱវាទ​ប្បាតមោក្ខ” ជា​ធម្មស្ស​វនា​ការ ដូច​តទៅ​នេះ៖ សាមគ្គីមាន៣យ៉ាងគឺ៖ ​១. កាយសាមគ្គី = សេចក្ដី​ព្រម​ព្រៀង​គ្នា​ដោយ​កាយ គឺ​កិច្ច​ដែល​កើត​ឡើង​ក្នុង​ពួក​របស់​ខ្លួន ត្រូវ​តែ​ជួយ​ខ្នះ​ខ្នែង​ដោយ​កម្លាំង​កាយ​អប​ស្ទប​ព្រួត​គ្នា​ធ្វើ ដើម្បី​ញ៉ាំង​កិច្ច​ការ​នោះឱ្យឆាប់​សម្រេច​ដូច​បំណង​។ ម្យ៉ាង​ទៀត ​ការ​ប្រព្រឹត្តិ​ខ្លួន​ឱ្យ​​មាន​សណ្ដាប់​ធ្នាប់​ដោយ​កាយ​ដែល​មាន​របៀប​រៀបរយ​ដូច​គ្នា ហៅថា “កាយសាមគ្គី” ។ ២. វចីសាមគ្គី = សេចក្ដី​ព្រម​ព្រៀង​គ្នា​ដោយ​ពាក្យ​សំដី គឺ​ហេតុ​ការណ៍​ រឿង​រ៉ាវ ឬ កម្ម​វិធ

ចំណេះដឹងរបស់ពលរដ្ឋ (Citizen Knowledge)

ចំណេះដឹងរបស់ពលរដ្ឋ គឺជាចំណេះដឹងដែលពលរដ្ឋត្រូវមាន ពាក់ព័ន្ធនឹង សិទ្ធិ ការទទួលខុសត្រូវ និងប្រព័ន្ធនយោបាយនៅក្នុងប្រទេសរបស់ខ្លួន។ ចំណេះដឹងរបស់ពលរដ្ឋ ជាផ្នែកយ៉ាងសំខាន់នៅក្នុងប្រទេសដែលអនុវត្តលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ព្រោះចំណេះដឹងនេះ នាំឱ្យពលរដ្ឋអាចសម្រេចចិត្តច្បាស់លាស់ប្រកបដោយបញ្ញា ឱ្យមានរដ្ឋាភិបាលដែលខ្លួនចង់បាន និងចូលរួមប្រកបដោយអត្ថន័យនៅក្នុងដំណើរការនយោបាយ។ មានប្រភពផ្សេងៗជាច្រើនដែលអាចលើកកម្ពស់ ចំណេះដឹងរបស់ពលរដ្ឋ។ ប្រភពទាំងនេះមានដូចជា (១) ការអប់រំផ្លូវការ (២) ការរៀនក្រៅផ្លូវការ និង (៣) បទពិសោធន៍ផ្ទាល់ខ្លួន។ ការអប់រំផ្លូវការអាចមានដូចជា ថ្នាក់ពលរដ្ឋ ថ្នាក់ប្រវត្តិសាស្ត្រ និងថ្នាក់ព្រឹត្តិការណ៍បច្ចុប្បន្ន នៅតាមសាលា។ ការរៀនក្រៅផ្លូវការអាចមានដូចជា ការអានអត្ថបទព័ត៌មាន ការមើលវេទិកាពិភាក្សានយោបាយ និងការជជែកជាមួយមិត្តភក្តិ និងក្រុមគ្រួសារ អំពីនយោបាយ។ បទពិសោធន៍ផ្ទាល់ខ្លួនអាចមានដូចជា ការចូលរួមក្នុង ការបោះឆ្នោត ការតវ៉ាផ្សេងៗ និងចូលរួមដោយស្ម័គ្រចិត្តក្នុងយុទ្ធនាការឃោសនានយោបាយ។ ចំណេះដឹងរបស់​ពលរដ្ឋ មានសារៈសំខាន់ដោយសារហេតុផលមួយចំនួន ដែលណេះដឹងទាំងនេះ នាំឱ្យប្រជាពលរដ្ឋ៖ ចេះសម្រេចចិត្តច្បាស់លាស់ថា ត្រូវបោះឆ្នោតឱ្យអ

ព្រះពុទ្ធសាសនា និង​នយោបាយ

តាម​ទស្សនៈ​ព្រះពុទ្ធសាសនា នយោបាយ​គួរ​ត្រូវ​ដឹកនាំ​ដោយ​ គោលការណ៍ ​មេត្តា បញ្ញា/ប្រាជ្ញា និង​អហិង្សា ។ ព្រះពុទ្ធសាសនាសង្កត់ធ្ងន់លើទំនាក់ទំនងគ្នាទៅវិញទៅមកនៃសត្វលោក និង លើកកម្ពស់សុខុមាលភាព និងសុភមង្គលរបស់បុគ្គលគ្រប់រូបជាសង្គមតែមួយ ។ នៅក្នុងបរិបទនយោបាយ មានន័យថា ការផ្តោតទៅលើការបង្កើត សង្គមមួយប្រកបដោយ យុត្តិធម៌ និងសមធម៌ ដែលលើកកម្ពស់សុខុមាលភាពរបស់ប្រជាពលរដ្ឋទាំងអស់របស់សង្គម​ ។ ការ​អប់រំ ឬ​ប្រៀនប្រដៅរបស់​​​ព្រះពុទ្ធសាសនា​ ជំរុញឱ្យអ្នកដឹកនាំគ្រប់គ្រងដោយស្មារតីទទួលខុសត្រូវខាងសីលធម៌ និង​ផ្តល់​អាទិភាព​​ដល់​​សុខុមាល​​ភាព​​របស់​​ប្រជាជន​​ជាង​​ផល​ប្រយោជន៍​ផ្ទាល់​ខ្លួន ឬអំណាច។ ​អ្នកដឹកនាំ​ត្រូវតែមាន​​គុណសម្បត្ដិ ដូចជា ភាពស្មោះត្រង់ សុចរិតភាព និងភាពមិនអាត្មានិយម។ គោលការណ៍ សមធម៌ យុត្តិធម៍ និងសមភាព​ គឺ​ជា​​ស្នូល​នៃ​ការយល់ដឹង​អំពី​​ទស្សនៈ​នយោបាយរបស់​ពុទ្ធសាសនា។ លើសពីនេះទៅទៀត ទស្សនវិជ្ជាពុទ្ធសាសនាលើកកម្ពស់ការចូលរួមរបស់បុគ្គលគ្រប់រូប​ក្នុងដំណើរការនយោបាយ ដោយសង្កត់ធ្ងន់លើសកម្មភាពដោយសម្បជញ្ញៈ និងសីលធម៌។ មាន​ន័យ​ថា បុគ្គល​ត្រូវ​តែ​ចូល​រួម​ក្នុង​នយោបាយ​ដោយ​មាន​សតិសម្បជញ្ញៈ មាន​ការ​យល់​ដឹង និង​ការ​តាំង​ចិត្ត​ចំពោ