Skip to main content

ឱវាទខ្លះ​ត្រូវចងចាំក្នុងជីវិត​

១. នៅពេលបក្សីមានជីវិត ពួកវាស៊ីសត្វល្អិតជាអាហារ ប៉ុន្តែពេលវាងាប់ វាក៏ត្រូវសត្វល្អិតស៊ីជាអាហារវិញដូចគ្នា។

២. ដើមឈើមួយដើមអាចយកទៅធ្វើឈើគូសបានរាប់លានដើម ប៉ុន្តែឈើគូសតែមួយដើមក៏អាចដុតដើមឈើក្នុងព្រៃរាប់លានដើមដូចគ្នា។

៣. ចូរកុំមើលរំលងមនុស្សដែលតូចទាបជាងអ្នក ដោយសារគិតថាខ្លួនឯងធំខ្ពស់។ កុំមើលរំលងអតិថិជនតូចតាច ដោយមើលមិនឃើញពីគុណតម្លៃរបស់ពួកគេ ព្រោះនៅថ្ងៃមួយគេអាចក្លាយជាអតិថិជនធំម្នាក់របស់យើងក៏ថាបាន។

៤. កុំគិតថាយើងរឹងមាំ គ្មានថ្ងៃឈឺថ្កាត់ ដោយសារអាយុនៅតិច ត្បិតរណ្ដៅបញ្ចុះសពមិនមែនមានសម្រាប់តែមនុស្សចាស់នោះទេ ប៉ុន្តែគឺសម្រាប់មនុស្សស្លាប់ទូទៅ។

៥. កុំគិតថាខ្ញុំមានហើយចាយលុយដូចក្រដាស ព្រោះថ្ងៃណាមួយលុយតែ១ម៉ឺនរៀលអាចមានតម្លៃខ្លាំងណាស់នៅពេលអ្នកធ្លាក់ខ្លួនមែនទែន។

៦. ក្នុងជីវិតនេះគ្មានអ្វីស្ថិតស្ថេរទេ ធំក៏អាចក្លាយជាតូច មានក៏អាចក្លាយជាក្រ រឹងមាំក៏អាចប្រែជាទ្រុឌទ្រោម។ គ្មាននរណារស់បានអមតៈនោះទេ ដូច្នេះត្រូវចាំទុកថា “កុំភ្លេចខ្លួន កុំឈ្លក់វង្វេងខ្លួនឯង” ហើយរឹតតែសំខាន់គឺហាមប្រមាថជាមួយជីវិតតទៅទៀត។

៧. បើទោះបីមិនទំនេរយ៉ាងណា ក៏ត្រូវមើលថែខ្លួនឯងឲ្យល្អ។ មិនថាពេលខ្លះពិបាកទាក់ទងជាមួយមិត្តភក្ដិ តែត្រូវនឹកដល់គ្នាជានិច្ច។ ពេលថ្ងៃផឹកទឹកឲ្យបានច្រើន ពេលយប់ផឹកទឹកឲ្យតិច មួយថ្ងៃកុំផឹកកាហ្វេលើសពី២កែវ។

១. រឿង ៣ យ៉ាងដែលគួរ​បំភ្លេច​៖

  • រឿងអាយុ
  • រឿងដែលកន្លងហួស
  • រឿងដែលនាំទុក្ខដល់អ្នកដទៃ

២. ៤ យ៉ាងដែលត្រូវមាន៖

  • មានមនុស្សដែលស្រឡាញ់អ្នកដោយចិត្ត
  • មានមិត្តដែលយល់ចិត្ត
  • មានការងារធ្វើ
  • មានផ្ទះសម្បែងសមរម្យ

៣. ៦ យ៉ាងដែលមិនគួរធ្វើ៖

  • ឃ្លានហើយតែមិនញ៉ាំ
  • ស្រេកទឹកតែមិនផឹកទឹក
  • ងងុយហើយតែមិនព្រមគេង
  • ហត់ហើយតែមិនសម្រាក
  • ឈឺហើយតែមិនព្យាបាល
  • ចាស់ហើយទើបស្ដាយក្រោយ

៤. ៧ យ៉ាងដែលមានតម្លៃខ្ពស់ជាងលុយ

  • ការដែលបានកើតជាមនុស្ស
  • ការបានយល់ពីសាសនា
  • ការមានកល្យាណមិត្តល្អ
  • ការមានភាពសុចរិតជានិស្ស័យ
  • ការមានចិត្តមិនឫស្យា
  • ការមានពេលវេលាសម្រាប់មនុស្សជាទីស្រឡាញ់
  • ការចេះស្គាល់ពាក្យថា “គ្រប់គ្រាន់”

៥. ២ យ៉ាងមានតម្លៃមិនអាចកាត់ថ្លៃបាន៖

  • សុខភាពផ្លូវកាយ
  • សុខភាពផ្លូវចិត្ត

៦. ទុក្ខ ៣ យ៉ាង៖

  • លះបង់មិនបាន
  • ចាញ់គេមិនបាន
  • លែងអ្វីមួយមិនបាន

៧. ទ្រព្យសម្បត្តិដ៏មានតម្លៃ ៦ យ៉ាង៖

  • រាងកាយ
  • ចំណេះដឹង
  • ក្ដីស្រមៃ
  • ទស្សនៈគតិ
  • ភាពជឿជាក់
  • ភាពក្លាហាន

Comments

Popular posts from this blog

សាមគ្គី និង​ សាមគ្គីធម៌

ធម្មទេសនា ថ្ងៃទី២៣-៨-៦៦ របស់ភិក្ខុ យឹម-សំអឿន វត្តលង្កា ភ្នំពេញ, ការផ្សាយរបស់វិទ្យាស្ថានពុទ្ធសាសនបណ្ឌិត្យ ទស្សនាវដ្តីកម្ពុជសុរិយា ឆ្នាំ១៩៦៦ សាមគ្គីកថា នមោ តស្ស ភគវតា អរហតោ សម្មា សម្ពុទ្ធស្ស ។ សូម​នមស្ការ ចំពោះ​ព្រះភគវន្តមុនី អរហំសម្មាសម្ពុទ្ធ ព្រះ​អង្គ​នោះ (ព្រម​ទាំង​ព្រះ​ធម៌ និង​ព្រះ​អរិយសង្ឃ ដោយ​សេចក្ដី​គោរព)។ ​វេលា​នេះ អាត្មាភាព​សូម​ដក​ស្រង់​យក​ពុទ្ធភាសិតថា៖ “សុខា សង្ឃស្ស សាមគ្គី“ ប្រែថា ” សេចក្ដី​ព្រម​ព្រៀង​គ្នារវាង​ពួក​ក្រុម​នាំ​ឱ្យកើត​សន្តិ​សុខ​(ក្នុង​លោក​)“ ​ដែល​មាន​សម្ដែង​ជា​ធម្មាធិដ្ឋានក្នុង ឱវាទ​ប្បាតមោក្ខ” ជា​ធម្មស្ស​វនា​ការ ដូច​តទៅ​នេះ៖ សាមគ្គីមាន៣យ៉ាងគឺ៖ ​១. កាយសាមគ្គី = សេចក្ដី​ព្រម​ព្រៀង​គ្នា​ដោយ​កាយ គឺ​កិច្ច​ដែល​កើត​ឡើង​ក្នុង​ពួក​របស់​ខ្លួន ត្រូវ​តែ​ជួយ​ខ្នះ​ខ្នែង​ដោយ​កម្លាំង​កាយ​អប​ស្ទប​ព្រួត​គ្នា​ធ្វើ ដើម្បី​ញ៉ាំង​កិច្ច​ការ​នោះឱ្យឆាប់​សម្រេច​ដូច​បំណង​។ ម្យ៉ាង​ទៀត ​ការ​ប្រព្រឹត្តិ​ខ្លួន​ឱ្យ​​មាន​សណ្ដាប់​ធ្នាប់​ដោយ​កាយ​ដែល​មាន​របៀប​រៀបរយ​ដូច​គ្នា ហៅថា “កាយសាមគ្គី” ។ ២. វចីសាមគ្គី = សេចក្ដី​ព្រម​ព្រៀង​គ្នា​ដោយ​ពាក្យ​សំដី គឺ​ហេតុ​ការណ៍​ រឿង​រ៉ាវ ឬ កម្ម​វិធ

ចំណេះដឹងរបស់ពលរដ្ឋ (Citizen Knowledge)

ចំណេះដឹងរបស់ពលរដ្ឋ គឺជាចំណេះដឹងដែលពលរដ្ឋត្រូវមាន ពាក់ព័ន្ធនឹង សិទ្ធិ ការទទួលខុសត្រូវ និងប្រព័ន្ធនយោបាយនៅក្នុងប្រទេសរបស់ខ្លួន។ ចំណេះដឹងរបស់ពលរដ្ឋ ជាផ្នែកយ៉ាងសំខាន់នៅក្នុងប្រទេសដែលអនុវត្តលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ព្រោះចំណេះដឹងនេះ នាំឱ្យពលរដ្ឋអាចសម្រេចចិត្តច្បាស់លាស់ប្រកបដោយបញ្ញា ឱ្យមានរដ្ឋាភិបាលដែលខ្លួនចង់បាន និងចូលរួមប្រកបដោយអត្ថន័យនៅក្នុងដំណើរការនយោបាយ។ មានប្រភពផ្សេងៗជាច្រើនដែលអាចលើកកម្ពស់ ចំណេះដឹងរបស់ពលរដ្ឋ។ ប្រភពទាំងនេះមានដូចជា (១) ការអប់រំផ្លូវការ (២) ការរៀនក្រៅផ្លូវការ និង (៣) បទពិសោធន៍ផ្ទាល់ខ្លួន។ ការអប់រំផ្លូវការអាចមានដូចជា ថ្នាក់ពលរដ្ឋ ថ្នាក់ប្រវត្តិសាស្ត្រ និងថ្នាក់ព្រឹត្តិការណ៍បច្ចុប្បន្ន នៅតាមសាលា។ ការរៀនក្រៅផ្លូវការអាចមានដូចជា ការអានអត្ថបទព័ត៌មាន ការមើលវេទិកាពិភាក្សានយោបាយ និងការជជែកជាមួយមិត្តភក្តិ និងក្រុមគ្រួសារ អំពីនយោបាយ។ បទពិសោធន៍ផ្ទាល់ខ្លួនអាចមានដូចជា ការចូលរួមក្នុង ការបោះឆ្នោត ការតវ៉ាផ្សេងៗ និងចូលរួមដោយស្ម័គ្រចិត្តក្នុងយុទ្ធនាការឃោសនានយោបាយ។ ចំណេះដឹងរបស់​ពលរដ្ឋ មានសារៈសំខាន់ដោយសារហេតុផលមួយចំនួន ដែលណេះដឹងទាំងនេះ នាំឱ្យប្រជាពលរដ្ឋ៖ ចេះសម្រេចចិត្តច្បាស់លាស់ថា ត្រូវបោះឆ្នោតឱ្យអ

ព្រះពុទ្ធសាសនា និង​នយោបាយ

តាម​ទស្សនៈ​ព្រះពុទ្ធសាសនា នយោបាយ​គួរ​ត្រូវ​ដឹកនាំ​ដោយ​ គោលការណ៍ ​មេត្តា បញ្ញា/ប្រាជ្ញា និង​អហិង្សា ។ ព្រះពុទ្ធសាសនាសង្កត់ធ្ងន់លើទំនាក់ទំនងគ្នាទៅវិញទៅមកនៃសត្វលោក និង លើកកម្ពស់សុខុមាលភាព និងសុភមង្គលរបស់បុគ្គលគ្រប់រូបជាសង្គមតែមួយ ។ នៅក្នុងបរិបទនយោបាយ មានន័យថា ការផ្តោតទៅលើការបង្កើត សង្គមមួយប្រកបដោយ យុត្តិធម៌ និងសមធម៌ ដែលលើកកម្ពស់សុខុមាលភាពរបស់ប្រជាពលរដ្ឋទាំងអស់របស់សង្គម​ ។ ការ​អប់រំ ឬ​ប្រៀនប្រដៅរបស់​​​ព្រះពុទ្ធសាសនា​ ជំរុញឱ្យអ្នកដឹកនាំគ្រប់គ្រងដោយស្មារតីទទួលខុសត្រូវខាងសីលធម៌ និង​ផ្តល់​អាទិភាព​​ដល់​​សុខុមាល​​ភាព​​របស់​​ប្រជាជន​​ជាង​​ផល​ប្រយោជន៍​ផ្ទាល់​ខ្លួន ឬអំណាច។ ​អ្នកដឹកនាំ​ត្រូវតែមាន​​គុណសម្បត្ដិ ដូចជា ភាពស្មោះត្រង់ សុចរិតភាព និងភាពមិនអាត្មានិយម។ គោលការណ៍ សមធម៌ យុត្តិធម៍ និងសមភាព​ គឺ​ជា​​ស្នូល​នៃ​ការយល់ដឹង​អំពី​​ទស្សនៈ​នយោបាយរបស់​ពុទ្ធសាសនា។ លើសពីនេះទៅទៀត ទស្សនវិជ្ជាពុទ្ធសាសនាលើកកម្ពស់ការចូលរួមរបស់បុគ្គលគ្រប់រូប​ក្នុងដំណើរការនយោបាយ ដោយសង្កត់ធ្ងន់លើសកម្មភាពដោយសម្បជញ្ញៈ និងសីលធម៌។ មាន​ន័យ​ថា បុគ្គល​ត្រូវ​តែ​ចូល​រួម​ក្នុង​នយោបាយ​ដោយ​មាន​សតិសម្បជញ្ញៈ មាន​ការ​យល់​ដឹង និង​ការ​តាំង​ចិត្ត​ចំពោ